Toshkent kimyo texnalogiya instituti huzuridagi angren texnalogiya texnikumi

Ionit materiallarning xususiyatlari.
Ionitlarning suvda yaxshi dissotsiyalanishi sababli ularning almashuvchi ionlari suvda erimaydigan yadrosi atrofida qo‟zg‟aluvchan ionlar buluti hosil qiladi.

1 – ionitning erimaydigan ko‟p atomli karkas qismi, 2 – ionitning karkas bilan bog‟langan harakatsiz qismi, 3 – ionitning almanuvchi qo‟zg‟aluvchan ionlari.
Ionitlar o‟zining struktura tuzilishiga qarab musbat va manfiy zaryadlarga ega bo‟ladi. Agar ionitning harakatlanuvchi zaryadlari musbat bo‟lsa, bunday ionitlar anionitlar deyiladi. Ionitlarning ion almashtirish qobiliyatiga ularga yutilgan ionlar miqdori bilan o‟lchanadi va bu xususiyat ishchi ion almashitirish hajmi deb ataladi va R harfi bilan belgilanadi. Ionitlarning ishchi ion almashtirish hajmi kattaligi 1 m3 suvda bo‟kkan ionitga yutilgan ionlar miqdori bilan o‟lchanadi va g·ekv/l yoki mg·ekv/l ifoda qilinadi.
Ionitlarning suv tozalash qobiliyati nihoyat darajada yuqori va ishonchli hamda uzluksiz ishlash muddati bir necha yildan iborat.
Ionitlar yordamida suvni tarkibidagi Ca2+, Mg2+, Na+, K+ kabi kationlar va SO42-, Cl-, NO3-, HSiO3- kabi anionlardan hamda har xil organik moddalardan yuqori darajada tozalash mumkin.
Ionit materiallar tuzilishi.
Ionitlar neytral, kuchsiz kislotali va ishqorli muhitlarda suvda erimaydigan polimer moddalar bo‟lib, ular suvda yaxshi bo‟kish, dissosatsiyalanish, tarkibidagi qo‟zg‟aluvchan ionlarni oson ajratish va suvda gidrolizlanish kabi xususiyatlarga ega ionitlar suvda bo‟kishi ularning hajmi kengayishi bilan xarakterlanadi. Oddiy sharoitda quruq holatdagi ionit quruq holatdagi ionit hajmining suvdagi bo‟kkan ionit hajmiga nisbtaini shu ionitning bo‟kish koeffitsienti deb ataladi va bu koeffitsient 1 m3 quruq holatdagi ionit bilan xarakterlanadi.

Gelli (a) vayirik g’ovakli (b)strukturaga ega ionit matrisalari sxemasi.
K=Pq/P б bu yerda Pq – quruq ionit zichligi, кг/м3; Pб – bo‟kkan ionit зичлиги, kg/m3.
Elektrotli nuqtai nazardan olganda ionit moddalar ham qattiq elektrolit hisoblanadi. Chunki ularning dissotsiyalanishi natijasida suvda erimaydigan yuqori molekulali elektrolitlar va almashuvchi ionlar hosil bo‟ladi.