Тошкент кимё –технология институти силикат материаллари ва нодир, камёб металлар технологияси кафедраси



Download 1,2 Mb.
bet8/52
Sana21.02.2022
Hajmi1,2 Mb.
#43375
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   52
Bog'liq
2 5233283999383684258

Г. Камбағал рудалардан.


4 –МАЪРУЗА. ЭРИТМАЛАРНИ ТОЗАЛАШ.
Металларни пирометаллургик рафинирлаш ва рудаларни реагентли иш-лашда хосил бўладиган эритмалар таркибида электролизга ҳалақит берувчи ва баъзида қимматли компонентлар мавжуд бўлади. Узоқ тиндириш ва филь- трлашдан сўнг ҳам эритмада бошқа металлар аралашмалари, нейтрал зарра-чаларнинг коллоид эритмалари, катодда чўкмага тушадиган анионлар, ол-тингугурт, углерод, фосфор ва бошқа металлмас аралашмалар қолишлари мумкин. Баъзида сирти фаол моддалар ҳам мавжуд бўлади.
Гидроэлектрометаллургияда олинган эритмаларни тозалашда қуйидаги усуллар қўлланилади:

  • кам эрийдиган бирикмаларни чўктириш усули;

  • адсорбция усули;

  • сиқиб чиқариш (цементация)орқали тозалаш усули;

  • экстракция ёрдамида тозалаш усули;

  • ион алмашиниш ходисасига асосланган тозалаш усули;

  • тозалашнинг электрокимёвий усули (форэлектролиз);

Кам эрийдиган бирикмаларни чўктириш усули - тозаланадиган эритмага танлаб эритиш ёки чўктириш ҳусусиятига эга модда қўшиш орқали бир ёки бир нечта бирикма чўктирилади. Масалан сув ёрдамида гидролиз қилиш:
МSO4 + 2Н2О → М(ОН)2 ↓+ H2SO4
Керакли рН ли муҳитларда металларнинг асосли тузлари ва гидроксидлари ҳосил бўлиб, чўкмага тушади, чунки уларнинг эрувчанлик кўпайтмалари турличадир. Бирикмаларнинг шу ҳусусиятларидан фойдаланиб, турли рН ларда гидроксидларни ва оз эрувчан асосли тузларни ажратиб олиш мумкин. Мавжуд иондан халос бўлиш даражаси гидроксиднинг эрувчанлик кўпайтмаси қийматига боғлиқ бўлади:
Эк =аМz+ аzОН- аМz+ = Эк/ аzОН-
аzОН- = КW/аН+ аМz+ = Эк · аzН+ZW
Металларнинг валентликлари ортган сари улар гидроксидларининг Эк камайиб боради, масалан: Fe(OH)2 учун Эк ≈ 10 -15 , Fe(OH)3 учун эса Экнинг қиймати 3,2 . 10 -38 га тенг. Шунинг учун гидролиз жараёнидан аввал оксидланиш жараёни ўтказиш мақсадга мувофиқдир. Оксидловчи реагент қилиб кислород, ҳаво, марганец тўрт оксиди, газ холатидаги хлор ва бошқалар қўлланилади:
2Fe SO4 + МпО2 + H2SO4 = Fe2 (SO4)3 + МпSО4 + 2H2O
Fe2 (SO4)3 + 6H2O = 2Fe(OH)3 + 3H2SO4
Мухит рН ини нейтрал томонга суриш учун рудадан яна қўшилади.Сарф ҳаражатларни ва вақтни тежаш мақсадида оксидлаш, гидролизлаш ва реагентли ишлов жараёнларини бир қурилманинг ўзида олиб боришга ҳаракат қилинади. Шунингдек аралашмадан яна сульфидлар, ксантогенатлар, карбонатлар ва хатто махсус органик бирикмалар ҳолида чўкмага тушириш усуллари ҳам мавжуд. Кобальтни ксантогенат ҳолида чўктириш учун Со2+ аввал Со3+ гача оксидланади. Оксидловчи сифатида қуйидагилар ишлатилади: СиSO4 , КМпО4, NаNO3 ва бошқалар:
2Н5ОСS2К + СоSO4 = (С2Н5ОСS2)2Со + К2SO4
2Н5ОСS2)2Со+СиSO4+2С2Н5ОСS2К=(С2Н5ОСS)2Со+С2Н5ОСS2Си2SO4


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   52




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish