|
5
Kirish
Go‘sht va sut tayyorlash hamda ularni qayta ishlab tayyorlangan
mahsulotlar kishilarning kundalik hayotida juda katta ahamiyatga ega.
Odamlarning ratsional ovqatlanishida ularning o‘rnini bosadigan mahsulotlar
yo‘q. Binobarin, go‘sht, sut va ulardan tayyorlangan mahsulotlarga bo‘lgan talab
va ehtiyoj kun sayin ortib bormoqda.
Respublikamizda ko‘plab fermerlik va shaxsiy xo‘jaliklarning vujudga
kelishi tufayli so‘nggi yillarda xalqimizni go‘sht, sut va ulardan tayyorlangan
mahsulotlar bilan ta’minlash borasida birmuncha ijobiy natijalarga erishildi.
Mamlakatimiz oziq-ovqat sanoatining asosiy tarmoqlaridan biri go‘sht va
sutchilik hisoblanadi. Bu borada chorvador va texnologlarning tutgan o‘rni
salmoqlidir.
Go‘sht va go‘sht mahsulotlari tarkibida to‘la qimmatli oqsillar ko‘p
bo‘lganligidan inson organizmi uchun u nihoyatda muhim va zarurdir. Inson
organizmini energetik va plastik moddalar bilan ta’minlashda birorta oziq
mahsuloti go‘shtning o‘rnini bosmaydi. Go‘sht oqsillari o‘simlik oqsillaridan bir
necha baravar yuksak bo‘lganligi uchun ham u muhim energiya manbai
hisoblanadi. Binobarin, uning insonlar oziq ratsionida tutgan o‘rni yuksakdir.
Ma’lumki, go‘shtning tarkibida muhim elementlar tayyor holda
bo‘ladi. Binobarin, ular inson organizmida moddalar almashinuvi jarayonida
ishtirok etadi.
Ma’lumotlarga qaraganda go‘sht miyaning o‘sishi va rivojlanishida
muhim ahamiyatga ega. Umuman har bir insonning sog‘lom, bardam va
baquvvat bo‘lishida hayvon mahsulotidagi oqsil, yog‘, uglevod, mineral tuzlar
va vitaminlar juda katta ahamiyatga ega.
Go’sht mahsuloti bo’lgan kolbasa aholi orasida katta talabga ega bo’lib
kelmoqda. Hozirda barcha oziq-ovqat do’konlari va supermarketlarda turlab
kolbasa mahsulotlarini ko’rkam qadoqlarda uchratish mumkin. Har bir savdo
shahobchasida turli ishlab chiqaruvchilar nomi ostida sosiska, kolbasa,
6
dudlangan go’shtlar keng assortimentda taqdim etilmoqda.Shunday xilma-
xillikni ko’rgan haridor uchun ulardan birini tanlash mushkul vazifa bo’lmoqda.
Kolbasa mahsulotlarini ishlab chiqarish oziq-ovqat sanoatida yuqori
o’rinlardan birini egallaydi. Chunki gastronomik mahsulotlarni tayyorlash
texnologiyasi yetarlicha murakkab bo’lib, mahsus qurilmalar va hodimlarni
yuqori darajada tayyorgarligini talab etadi.
Mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab oziq-ovqat xavfsizligi
masalalari O‘zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan
biriga aylandi.Natijada aholi jon boshiga asosiy turadagi oziq-ovqat mahsulotlari
– g‘alla, go‘sht, sut, tuxum va meva-sabzavot mahsulotlari etishtirish va
ularning qayta ishlangan hajmlari keskin ko‘paydi, va, buning natijasida, oziq-
ovqat mahsulotlarining barcha asosiy turlarini mamlakatning o‘zida ishlab
chiqarish amalda to‘liq ta’minlanib, yurtimizda oziq-ovqat mustaqilligiga va
xavfsizligiga erishildi.
Bu, O‘zbekistonning mustaqillik davrida qo‘lga kiritilgan eng katta
yutuqlaridan biri bo‘ldi. Chunki, oziq-ovqat mustaqilligiga va xavfsizligiga
erishmay turib, siyosiy sohada tom ma’nodagi mustaqillikka erishib bo‘lmaydi.
«O‘zgo‘shtsutsanoat» davlat uyushmasi «Toshkentgo‘sht» va
«Toshkentsut» aksiyadorlik jamiyatlarining moliyaviy va ishlab chiqarish
faoliyatini yanada barqarorlashtirish, ularning samaradorligini oshirish,
tarmoqqa xorijiy investitsiyalarni keng jalb qilish hamda raqobatbardoshli va
yuqori sifatli go‘sht va sut mahsulotlari ishlab chiqarish bo‘yicha qo‘shma
korxonalar tashkil etish asosida «Toshkent shahri aholisini go‘sht va sut
mahsulotlari bilan uzluksiz ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi vazirlar
Mahkamasi 1999 yil 2 iyul, 323-son qaror qiladi.
Unga ko‘ra tayyor go‘sht-sut mahsulotlari narxlarini pasaytirish
maqsadida «O‘zgo‘shtsutsanoat» davlat uyushmasining go‘sht-sut mahsulotlari
kombinatlariga import qilinadigan quruq sut, go‘sht qiymasi, kolbasa va sosiska
qobiqlari, ziravorlar va go‘sht-sut mahsulotlari ishlab chiqarish uchun
foydalaniladigan boshqa yordamchi materiallarni sotayotgan ulgurji savdo
7
korxonalariga yuqoridagi tovarlarni respublika hududiga olib kirishda ular
tomonidan to‘langan qo‘shimcha qiymat solig‘ini ishlab chiqariladigan oziq-
ovqat mahsulotlari uchun qo‘shimcha qiymat solig‘ini hisoblab chiqarishda
ko‘rsatib o‘tilgan summalarni hisobga olish uchun 1999 yil 1 iyuldan boshlab
schyot-fakturalarda alohida satrda ajratib ko‘rsatishga ruxsat berilsin.
Bundan tashqari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi,
viloyatlar hokimliklari, O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi
vazirligi Dehqon va fermer xo‘jaliklari uyushmasiga, «Toshkentgo‘sht» va
«Toshkentsut» aksiyadorlik jamiyatlariga hamda «O‘zgo‘shtsutsanoat» davlat
uyushmasining Toshkent viloyatidagi bo‘rdoqichilik xo‘jaliklariga qoramol,
go‘sht va sut etkazib berish va ularni qayta ishlash uchun, shuningdek mazkur
mahsulotlarni Toshkent shahri aholisiga va boshqa iste’molchilariga sotish
yuzasidan shartnomalar tuzish bo‘yicha amaliy yordam ko‘rsatsinlar.
Prezident Islom Karimovning 2011 yil 30 martdagi
“O‘zulgurjisavdoinvest” uyushmasi tuzilmasini isloh qilish va faoliyat
samaradorligini oshirish to‘g‘risida”gi qarori tizimdagi korxona va tashkilotlar
faoliyatini yanada faol tashkil etib, ichki iste’mol bozorlarimizni fermer,
dehqon va tadbirkorlarimiz tomonidan yetishtirilayotgan mahsulotlar bilan
to‘ldirish, ular savdosini uyushqoqlik bilan tashkil etish va eksport hajmini
oshirishda muhim omil bo‘lgani ta’kidlandi.
Shuningdek, oziq-ovqat zaxiralarini ko‘paytirish maqsadida o‘nlab
chorvachilik xo‘jaliklari tashkil etilgani muhim ahamiyat kasb etmoqda. Mazkur
xo‘jaliklarda qoramol va qo‘ylar hamda tovuqlar ko‘paytirilmoqda. Bu esa
aholini go‘sht, sut va tuxum mahsulotlariga bo‘lgan talabini qondirish bilan
birga oziq-ovqat mahsulotlari narxini arzonlashtirishga yordam beradi.
Sohadagi islohotlarni amalga oshirishni yanada jadallashtirish maqsadida
2011 yil 31 oktyabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2012-2015
yillarda respublika oziq-ovqat sanoatini rivojlantirishni va boshqaruvni
tashkillashtirishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori
qabul qilindi. Unga ko‘ra, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va aholi iste’moli
8
uchun uzluksiz va etarli miqdorda oziq-ovqat mahsulotlari etkazib berish
maqsadida 2012-2015 yillarda jami 312 ta meva-sabzavot, go‘sht va sut
mahsulotlarini qayta ishlash korxonalarida investitsiya loyihalarini amalga
oshirish belgilab qo‘yilgan. Shu jumladan, 169 ta yangi korxona qurish va 143 ta
mavjud korxonani rekonstruksiya va modernizatsiya qilish rejalashtirildi.
Ularning ijrosi ta’minlanishi natijasida mamlakatimizda 63,1 ming tonna meva-
sabzavot, 16,5 ming tonna go‘sht mahsulotlari, 45,7 ming tonna sut
mahsulotlarini qayta ishlash quvvatlari tashkil qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
