Тошкент кимё-технология институти “менежмент ва касб таълими” факултети



Download 1,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/126
Sana23.01.2023
Hajmi1,6 Mb.
#901485
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   126
Bog'liq
Товаршунослик 2-курс

Шиналар 
турли транспорт воситалари гилдиракларининг йул крпламасига 
Хушилиб унинг баркарорлигини пухталаштириш, машиналар юраётганида силтов 
ва зарбларни амортизациялаш, лашиналарнинг тезлигини ва хар хил жойлардан 
юра олишини ошириш вазифаларини адо этади. Замонавий хииналар 
конструкцияси, механик тавсифи, вазифаси, лчамлари ва материаллари билан бир-
биридан фарқ 
(
илади. Шиналар конструктив хусусиятларига кура яхлит қилиб 
ишланган ва пневматик шиналарга бўлинади. Яхлит шина гилдирак тегарчигига 


кийгизиладиган яхлит резина х.алкадан иборат. Бундай шиналар етарлича 
амортизациялаш кобилиятига эга булмаганлиги дан озкучвакам тезлик билан 
ишлайдиган транспортда (электрокара, тракторгалдираги, махсус машиналар ва 
бошқалар) қўлланади. Пневматик шиналарда ховоллик қисилган ҳаво билан
тулдирилади.Бундай шиналар юксак амортизацияловчи кобилият-га эга
бўлиб автомобиль, трактор, самолёт ва қишлоқ
 
Попа кайиш схема си.
хўжалик машиналарининг ҳамма турларида кенг кўламда ишлатилади. Бунда 
қисилган ҳаво покришка ичида жойлаштирилган махсус камерада бўлади 
(камерали шиналар), ёхуд покришканинг узида бўлади (камерасиз шиналар). 
Камерасиз шиналарни тайёрлаш анча мураккаб булсада, лекин яхшироқ 
герметикланади ва катта тезлик билан юришда, утиш кийин шароитларда юришда 
анча пухтадир.
Пневматик шиналар истеъмолчиларга юборилаётганида унинг х.ужжатида 
курсатиладиган асосий тавсифлар — улчамлари, пишиклиги, қаттиқлиги, 
едирилишга қарши-лиги, йул қуйиш мумкин бўлган куч ва тезлиқ шунингдек 
шина ичидаги ҳавонинг босимидан иборат бўлади. Шиналар уз параметрлари 
буйича шу шина урнатиладиган транспорт воситасининг моделига мувофиқ 
келмога лозим. Юборилаётган шиналарнинг харфий, ракамий маркировкаси 
бўлади. Унда шинанинг улчамлари, тайёрланган завод номининг биринчи харфи, 
шинанинг тайёрланиш санаси хамда тартиб номери курсатилади.
Юритки кайишлар 
электр моторнинг айланма кучини ишқаланиш ёрдамида 
ишқор машиналарга (етакчи шкивдан етакланувчи шкивларга) утказади. Қайиш 
узатмада (43расм) ялпоқ қайиш а, пона қайиш б, думалоқ кайиш в ва кўп пона 
қайиш г ишлатилади. Ялпоқ кайишлар техникада энг кўп тарқалган бўлиб, хар 
узатмада биттадан ишлатилади, шунингдек пона кайишлар хар узатмада бир 
нечтадан ишлатилади. Резиналанган ялпоқ кайишлар 2—9 кават ип газлама
ёки бошқа хил туқимадан иборат бўлиб, бирбирига вулканизация этилган 
резина билан елимланади. Узатилувчи қувват микқцорига қараб резиналанган 
ялпоқ кайишларнинг эни 20—1200 мм қилиб олинади. Пона кайишлар ёнлари 
ишлайдиган трапеция қирқимида бўлиб шкивларнинг теги шли профилдаги 
Цирким
1қиркимнинг тафсилий улчамлари
Ҳисобий 
узунлик ҳади
а 
А
О
10
6,0
400—2500
А
13 ,
8,0
560—4000
Б
17
10,5
800—6300
В
22
13,5
1800—10600
Г
32
19,0
3150—15000
Д
38
23,5
4500—18000
Е
50
30,0
6300—18000


ариқчаларига тушиб ишлайди (44-расм). Цайиш куч узатувчи асосий катлам 
бўлмиш корддан, корд усти ва остидаги резина катламларидан, шунингдек 
резиналанган туқимадан иборат кайиш урамасидан иборат. Пона қайишлар О, А, 
Б, В, Г, Д ва Е чексиз қирқимлар билан ишлаб чиқарилади. Кайиш понасининг 
бурчаги 
а 
—40
е
. Кайишнинг ҳисобий узунлиги нейтраль уқи буйлаб қайиш 
кундаланг қирқимининг огирлик маркази оркали утувчи узунлигига мувофиқ 
келади ва шкив марказлариаро масофаларни
х.иеоблаб чиқариш учун қабул қилинади. Пона қайишлар қирқим-лари ва 
узунлигининг улчамлари 15-жадвалда берилган.
Кўп пона кайишларда ялпоқ қайишларнинг яхлитлиги ва эгилувчанлигидан 
иборат афзалликлари ҳамда пона кайишларнинг шкив билан мақкамроқ қушилиш 
кучидан иборат афзаллиги мужассамлашган. Резиналанган думалоқ қайишлар 
камқувват юритқиларда, масалан, тикув машиналарида, холодильникларда 
ишлатилади.
15. 
Пона кайишларнинг қирқими ва узунлиги, мм умсобида 
Транспортер ленталарининг 
конструкцияси резиналанган ялпокқ кайишларга 
ухшаб кетади ва улардан турли материалларни бирон масофага ташишда 
ишлатилади. Улар резинанинг тукима материаллар билан ту*;имасидан иборат 
3—12 кистирмадан иборат бўлиб, эни 300 мм дан 1200 мм гача боради. Иш 
шароитларига қараб транспортер ленталари умумий ахамиятда ва махсус 
ахамиятда — совуқка, иссиқка, мойга чидамли қилиб ишланади.
Қувур (най) хрлидаги резина-техника буюмлари 
(ут учириш ичаги, шланглар, 
кувурлар ва бошқалар) суюқ, ковушоқ, сочиладиган материаллар ва газларни ё 
босим билан (тазйикли системалар), ёхуд вакуум таъсири (сурувчи системалар) 
билан ташишда ишлатилади. Қувурсимон резина-техника буюмлари металл, 
керамика ва бошқа каттиқ қувурлардан фаркли улароқ мулойим бўлади ва 
ишлатиш чопща эгилиши мумкин. Уларни тайёрлаш учун умумий ва махсус 
резина аралашмалари ишлатилади, тулдирувчи моддалар сифатида эса табиий ва 
кимёвий толадан туқилган материаллардан ҳамда металл материаллардан (металл 
урилма, метал корд ва металл арқон) фойдаланилади. Резина-техника буюмлари 
машина, прибор ва аппа-ратларнинг тури ва вазифаси хар хил деталларни уз ичига 
олади. Автомобилсозлиқ тракторсозлиқ авиасозлиқ машинасозликнинг бошқа 
тармоқлари хилма-хил резина деталларнинг асосий истеъмолчиларидир. 
Машинасозликда ишлатиладиган резиналар асосий хоссалари ва вазифала-рига 
кура 10 класс ва бир канча гурухларга бўлинади. Булар орасида металл 
буюмларнинг резина копламалари (валлар ва кимёвий аппаратларнинг 
копламалари) муҳим ахамиятга эга бўлиб, уларда резина эластик сирт ва 
коррозияга қарши коплама яратиш воситаси бўлиб хизмат қилади; резинадан 


силтов ва дириллашларнинг амортизатори сифатида фойдаланиладиган резина-
металл буюм-лардан икки металл детални ажралмас қилиб бирикти-рувчи восита 
хамда товуш сундиргич сифатида фойдаланилади; резинанинг асосий хоссаси * 
бўлмиш эластикликдан фойдаланилган резина буюмлар ва резина туқима 
буюмлар (зичлаштиргичлар, манжеталар, бирлаш-тирувчи халққалар, амортизация 
шнурлари ва пластина-лари) хамда автомобиль, автобус, самолёт, тракторларда ва 
бошқа машиналарда кенг кўламда ишлатиладиган бошқа хил резина-техника 
буюмлари муҳим ахамиятга моликдир.
Резинанинг юксак электр изоляциялаш хоссалари туфайли техник ада 
диэлектрик резина буюмлар кенг таркалди. Кабель ва электр симларини 
изоляциялашда Хулқоп, пойандоз, калош, бот каби ихота воситаларини, 
шунингдек юкрри вольтли аппаратлар билан ишлаш чогида зарур бўладиган
бошқа хил диэлектрик буюмларни тайёрлашда резинадан фойдаланилади. 
Галвирак резина-техника ашёлари хажмий массаси оз (0,1— 0,9 г/см ), товушни ва 
ИССИҚНИ изоляциялаш хоссалари яхши. Улар говакларининг хусусиятига кура 
йирик-йирик очиқ говакли, булутсимон говлаган (ёпиқ говакли) ҳамда 
микроговакли буюмларга бўлинади. Галвирак резинадан автомобильсозлик ва 
тракторсозликда амортизаторлар ва уриндиклар тайёрлашда, рефрижератор 
(совутмоч) қурил-маларда иссиқ изоляцияловчи материал сифатида, сан-оатнинг 
турли тармоқларида зичлаштирувчи қистирмалар сифатида, бинокорликда 
деворларга сириш ва шовқинни сундирувчи материал сифатида қулланилади. 
Эбонит пластина, плита, лист, хивич, қувур ва бошқа буюмлар хрлида ишлаб, 
чиқарилади ҳамда улчов приборлари ва турли электр аппаратларнинг деталларини 
тайёрлашда конструкцион материал сифатида ишлатилади. Аккумулятор 
деталлари ва узелларини, баклар, моноблоклар, сепараторлар ва бошқа
у
деталларни ишлаб чиқаришда эбонитдан электр изоляцияловчи материал 
сифатида фойдаланилади.

Download 1,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish