Тошкент кимё технология институти «Аналитик, физикавий ва коллоид кимё кафедраси» Тузувчи: Доцент – Х. С. Талипова

Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги

• ТОШКЕНТ КИМЁ ТЕХНОЛОГИЯ ИНСТИТУТИ
• «Аналитик, физикавий ва коллоид кимё кафедраси»
• Тузувчи:
• Доцент – Х.С. Талипова

• 9 - маъруза

• Мавзу: Дисперс системаларнинг электрокинетик
• хоссалари

• Режа:
• Қўш электр қават ҳақида тушунча.
• Электрофорез ва электроосмос ҳодисалари.
• Электрофорез ёрдамида -дзета-потенциални аниқлаш.
• Чўкиш ва оқиб чиқиш потенциаллари.

• Қўш электр қават ҳақида тушунча
• Фазалараро сиртда содир бўладиган электр ҳодисалар (худди адсорбцияга ўхшаш) - ортиқча сирт энергиянинг ва фазалар орасидаги ўзаро таъсир кучларининг мавжудлиги натижасида келиб чиқади. Коллоид системаларда электрокинетик хоссаларининг намоён бўлиши, коллоид заррачаларнинг фазалараро чегара сатҳида қўш электр қават(ҚЭҚ) нинг хосил бўлиши ва потенциаллар фарқи вужудга келиши билан тушунтирилади.
• Гетероген система ўзининг сирт энергиясини камайтиришга интилиши натижасида сирт қаватдаги қутубли молекула, ион ёки электронларнинг ҳаракати маълум йўналишда ўзгаради, яъни ионлар кимёвий потенциали катта бўлган фазадан кимёвий потенциали кичик бўлган фазага ўтади. Натижада, бир-бирига тегиб турган фазалар чегарасида катталик жиҳатидан ўзаро тенг, лекин қарама - қарши ишорали заррачалар қавати ҳосил бўлади. Шунда ўзининг потенциалига, зарядига ва бошқа хоссаларига эга бўлган қўш электр қават (ҚЭҚ) вужудга келади. Хосил бўлган потенциал - ионларни бир фазадан иккинчи фазага ўтишига қаршилик кўрсатади ва системада мувозанат қарор топади.

• Қўш электр қаватнинг ҳосил бўлиши ҳақида уч хил механизм таклиф қилинган:
•