Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

Tayanch so’z va iboralar: diniy ong, diniy tasavvurlar, diniy munosabatlar, diniy psixologiya, fetish, fetishizm, animizm, totem, totemizm, shamanizm, sehrgarlik, tabu, urvan, xaoma, fravashi.

1. 
   Talabalar diqqatini din ijtimoiy ong shakllaridan biri bo’lib, uning mavjudligi ham ijtimoiy borliq bilan belgilanishiga qaratmog’imiz lozim. Ijtimoiy borliq, bir tomondan, jamiyat bilan tabiat orasidagi birlikni, ikkinchi tomondan, jamiyatdagi kishilar orasidagi o’zaro munosabatni qamrab oladi. Din ijtimoiy ong sifatida ana shu vaziyatning muayyan ko’rinishlarining in’ikosidir. Shunday ekan, din jamiyat hayotiga, insonlar va jamiyat munosabatlariga, insonlararo munosabatlarga katta ta’sir o’tkazadi.
   

Din bu muayyan dunyoqarash, ya’ni his-tuyg’u va marosimlar orqali odamlar, ularning uyushmalari, xalqlar va millatlarining Yaqinlashuvi, ma’naviy-axloqiy hayotdagi hamfikrlilik demakdir. Din qaysidir ma’noda “axloq yo’lidir”. Diniy imon va e’tiqod ana shu qo’lning to’g’riligi, haqligiga ishonchdan iborat ma’naviy-ruhiy holatdir. Dindor o’z tasavvurida o’zining toat-ibodatga oid harakatlari orqali ilohiy kuch bilan aloqa, bevosita bog’lanish o’rnatadi.
Talabalarga dinning elementlari (unsurlari) haqida to’liq va aniq ma’lumot berish maqsadga muvoffiqdir. Din diniy ong, diniy faoliyat va diniy tashkilotlar faoliyati orqali namoyon bo’lganligi uchun ular dinning elementlari deb ataladi.
51 Diniing tarkibiy qismlari orasida diniy ong etakchi o’rin egallaydi. Diniy ong bir-biri bilan bog’liq, bir-biriga nisbatan muayyan darajada mustaqil bo’lgan diniy mafkura va diniy ruhiyatdan iborat.
Diniy mafkuraning vujudga kelishi va shakllanishi sinfiy jamiyatda ro’y bergan aqliy mehnatni jismoniy mehnatdan ajralishi, buning natijasida vujudga kelgan dastlab qohinlar, keyinchalik ruhoniylar faoliyatlari bilan bog’liq. Ular o’z g’oyaviy faoliyatlarida diniy mafkurani yaratadilar va buni asoslash, targ’ib qilish bilan shug’ullanadilar. Diniy tasavvurlar, ta’limotlar, toat-ibodatlar diniy mafkuraning asosini tashkil etadi. Diniy marosimlar, diniy psixologiya, diniy birlashmalar esa diniy tasavvurlarni mustahkamlaydi.