Тошкент ирригация ва

Eh м^{3 -} квадратлар юзасидан кесиб олинадиган ёки олиб келиб тўкиладиган тупроқ қатламининг қалинлиги см Текислаш ишларини бажарувчи механизмлар иш унимдорлигини октимол холда сақлаш мақсадида умумий текисланадиган майдон бир нечта бўлак,(баробарлик, яьни майдончадан кесиб олинадиган тупроқ хажми шу майдонга ичидаги тўкиладиган тупроқ хажмига тенг), майдончаларга бўлинади.
Бундан ташқари механизмларнинг текисланадиган майдоннинг баланд нуқталаридан кесиб олинган шу майдоннинг паст нуқталарига сўриш ёки ташиш масофаси қуйидаги формула билан аниқланади.


  1

Бу ерда: х₁ - текисланадиган майдондаги кесиб олинадиган тупроқ хажмининг х ўқидаги проекцсияси

х₂ текисланадиган майдонга тўкилиши лозим бўлган тупроқ хажмининг х ўқидаги праеццияси
u₁ ва u₂ – лар хам шунингдек у ўқидаги проекциялари.

Суғориладиган далани юзасини текислаш лойиҳасини тузиш Берилган.

1. 
   Даланинг 1:1000 миқёсидаги 20х20м қилиб квадратларга бўлинган планшети .
   
2. 
   Шу планшет квадратлар марказидаги текисланишни лозим бўлган майдоннинг табиий баландликларини нивелер натижасида аниқлаш миқдорлари.
   
   1. 
      Ер юзасига унинг табиий нишаблигига боғланган ҳолдаги текислик бўйича текисланади.
      

1. 
   Текисланадиган майдондаги устинлар ва қаторлар тенг икки қисмга бўлинади.
   

Устинлар бўйича жойлашган ер баландликлари миқдорларининг чап қисмдаги йиғиндиси
С₁= 46661 см.
Ўнг қисмидаги йиғиндиси эса С₂= 46369 см га тенг.
Шунингдек қатор бўйича жойлашган табиий баландликларнинг текисланадиган юқори қисмдаги йиғиндиси S¹ = 53861 см паст қисмидаги

2
Йиғиндиси. S ¹ = 39169 см тенгдир.
Эслатма: Кўриниб турибдики текисланадиган майдонни қисмларга ажратганимизда қаторлар сони тоқ бўлиб 17 тадан иборат: S ₁ ва S₂ ларнинг қийматларини аниқлашда Q қаторнинг табиий баландликлари миқдорлари юқори қисми атметкалари йиғиндисига ҳам пастки қисми атметкаларига ҳам қўйилади.

2. 
   Текисланадиган майдоннинг лойиҳадаги устинлар ва қаторлар орасидаги нишабликларни қўйидаги формулалар орқали аниқланади.
   

А) устунлар орасидаги нишаблик


^a) _{sh } 4(S₁  S₂ )  4(46661  46369) _{ 10,12см}
M ² N22².12

Бу ерда: NI - устинлар сони NI =22 N – қаторлар сони N = 22

б) Қаторлар орасидаги нишаблик ҳам қуйидаги формула билан аниқланади.
4(S¹  S¹ )
b)q  ^{1 2}  0;37
M  N 1

3. 
   Текисланадиган майдон юзасидаги табиий баландликларининг миқдорларининг йиғиндиси.
   

_hi  S₁  S₂  93030

4. 
   Текисланадиган майдондаги лойиҳавий текисликнинг тўрт бурчагидаги “Маяк”
   

Баландликлари қуйидагича аниқланади.

H  h
_ h(n  1) _{ } q(M  1) _{ 460,70}

111 ¢ð _{2 2}
H₁₁₁  H_..1h(N 1)  456,63cm H_18,1  H_1,1  q(M 1)  248,18cm

^H18,17
 H_1,17  q(M 1)  244,11cm

5. 
   Текисланиш лозим бўлган майдон.
   

а) кесиб олиниши лозим бшлган тупроқ хажми.

k
  hk.4  2571.4  10284m³

6. 
   Тўкилиши лозим бўлган тупроқнинг хажми.
   

 _t   h _ .4  2691.4  10764



Улар орасидаги фарқ, яьни хатолик.


  ^{ t   k} .100 ^
 _k
 47 ^_
 4,7 ^_
15 ^_

8.5-расм. Ер текислашда қирқиладиган баландлик ва тупроқ тўкиладиган чуқурликни аниқлаш

8.6-расм. Ер юзасини текислашда иш хажмини аниқлаш

9.