Тошкент ирригация ва



Download 4,29 Mb.
bet98/113
Sana21.06.2022
Hajmi4,29 Mb.
#689275
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   113
Bog'liq
3524KFKa9pfNqg7HUMfJD89VZ5p1mmwmVcxtdbvQ (1)

Иқтисодий кўрсаткичлари.

Паст босимли томчилатиб суғориш тизими қуйидаги иқтисодий характеристикаларга эга (19.3-жадвал).
19.3-жадвал. Томчилатгичли эгилувчан полиэтилен қувурнинг техник характеристикалари

Т.
р.

Характеристикалари

Ўлчов
бирлиги

Миқдори

1

Диаметри

мм

25

2

Томчилатгичларнинг тури

лабиринтли-тирқишли

3

Ҳар бир томчилатгичнинг сув сарфи (босимга нисбатан)

л/с

1-3

4

Томчилатгичлар орасидаги масофа

см

20, ҳар хил

5

Томчилатиш нотекислиги:

  • 500 метрда;

  • 1000 метрда

%
%


10
15



6

Тизимни ишлаши учун зарур бўлган сув устуни

м.

1,0 – 2,5

7

Оптимал эгат узунлиги

м

250,0

8

Даланинг оптимал нишаблиги




0,003- 0,006.

9

Ишлаш даври

йил

3

10

Магистрал пластмасса қувурларнинг ишлаш даври

йил

12 - 15

11

Бир гектар майдон учун томчилатгичли қувурнинг нархи (01.01.2009 йилгача):

  • ғўза қаторлари ораси 60 см, майдони 30 га бўлганда;

  • ғўза қаторлари ораси 90 см, майдони 40 га бўлганда;

  • узум кўчатлари ораси 3 метр, майдони 60 га бўлганда;

  • боғларда кўчатлар ораси 6 метр, майдони 100 га бўлганда.

минг сўм минг сўм минг сўм минг сўм

750,0
600,0
450,0
400,0

19.4-жадвал Паст босимли томчилатиб суғориш тизимининг чет элларда ишлаб чиқилган томчилатиб суғориш тизимлари билан солиштирма техник-иқтисодий кўрсатгичлари (қатор оралари 60 см бўлган ғўза мисолида)



Т.р


Кўрсаткичлар



Ўлчов бирлиги



Томчилатиб суғориш технологиялари

ТИМИ

(Ўзбекистон)



Квин-Гиль

(Исроил)


Sunstream

(Туркия)


1

Тизимни ишлаши учун зарур босим

м. сув устуни

1,0-2,5

25,0

20,0

2

Тизим ишлаши учун насосга эҳтиёж

-

керак эмас

шарт

шарт

3

Сувни нозик фильтрлаш

-

зарур эмас

шарт

шарт

4

Самарадорлик кўрсатгичлари:



  • минерал ўғит ва химикатларни тежашдан;

  • қатор ораларига ишлов беришдан;




  • сув ва суғориш тадбирларидан;




  • ҳосилдорликни ошишидан.



ҲАММАСИ

минг сўм/га



170,0

340,0

340,0

850,0

1 700,0


170,0

340,0

340,0

850,0

1 700,0


170,0

340,0

340,0

850,0

1 700,0


5

Пахтачиликда технологияни жорий қилишга сарфланадиган капитал маблағ

минг сўм/га

750,0

12 500,0

14 000,0

6

Капитал маблағларнинг қоплаш- нинг ўртача муддати

йил

1,0

7,4

8,3

Паст босимли томчилатиб суғориш техникаси ёрдамида сувни тежовчи ғўзанинг арзон ва юқори сифатли ҳосил етиштириш технологиясини яратиш мақсадида ТИМИ олимлари томонидан амалий дала тадқиқотлари Республикамизнинг жанубий ҳудуди Қашқадарё вилояттининг суғориладиган ерларида олиб борилди.

  1. ГИДРОМЕЛИОРАТИВ ТИЗИМЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ВА УЛАРНИ АВТОМАТЛАШТИРИШ.

Гидромелиоратив тизимларни автоматлаштириш деб шуни тушунилади- ки, улар шундай қурилмалар билан жихозлансинки, бу қурилмалар ёрдамида гидромелиоратив тизимни одам иштирокисиз оператив бошқариш имконияти яратилсин.
Суғориш системаларида автоматикани қўллаш 2÷3 босқичли бошқариш ишларини битта диспетчер нуқтаси (пункти) орқали бошқаришга имконият яратади.
Суғориш манбалари шунингдек, сув сарфини тақсимловчи нуқталардан сув сарфини олиш ва тарқатишни автоматик усулда ташкил қилиш бир қанча техник жихозлар комплекти ёрдамида бажарилади.
Масалан, юқори ва пастки бъефларда сув сатхини бир хил миқдорда сақловчи автоматик бошқарувчилар, сув сарфини бир хил ушлаб турувчи гид- роавтоматлар, пропорционал миқдорда сув тарқатувчи гидроавтоматлар, тин- диргичларда, иншоотларда тўпланган лойқаларни, оқизиқларни автоматик усулда ювиб юборувчи гидроавтоматлар, сувнинг босими таъсирида иншоот- ларнинг дарвозаларини очиб ва ёпиб турувчи гидроавтоматлар шулар жумла- сидандир.
Гидромелиоратив тизимлардаги сув сарфини олувчи ва сув сарфини тарқатувчи иншоотларнинг хилма–хиллиги хамда уларнинг хар хил конструк- цияда бажарилганлиги бу иншоотларни автоматлаштиришга хар хил техноло- гик талаблар қўяди.
Бу автоматик қурилмаларга қўйиладиган асосий техник ва технологик та- лаблар қуйидагилардан иборат:

  1. Тасодифий ўзгаришлар рухсат этилган хатоликлар аторофида бўлиб, объ- ектни сифатли бошқаришни таъминлаш.

  2. Хар қандай сув сарфини ўзгаришида, ёки босим ўзгаришида берилган миқдордаги параметрларни бир хил миқдорда сақлаб қолиш.

  3. Иншоотлардан бахорги сел ва бошқа катта сув сарфларини тўхтовсиз ўтқазиб юбориш.

  4. Сув сарфини тақсимловчи иншоотлар ишини сувда сузиб келувчи дарах- тлар, илдизлар ва бошқа нарсалар таъсири остида бўлишига йўл қўймаслик.

  5. Конструкцияси содда, эксплуатация қилишга қулай, узоқ вақтлар тўхтов- сиз ишлайдиган бўлишлиги.

  6. Бошқариладиган объект билан, бошқарадиган объект орасидаги боғла- нишни таъминлаш. Узоқдан туриб бошқариш, узоқдан туриб хабар қилиш, им- кониятлари мавжудлиги.

Сув сарфини олувчи ва сув сарфини тарқатувчи иншоотларни авто- матлаштиришдан асосий мақсад шу иншоотларда автоматик қурилмалар ёрда- мида мўлжалланган миқдорни берилган режимда бошқариш ва сақлаб ту- ришдир.
Суғориш системаларини автоматлаштириш объектлари асосан қуйидаги- лардан иборат:

    1. Дарёлардан, сув омборларидан ва бошқа сув манбаларидан сув сарфини олувчи бош иншоотлар ва шунингдек суғориш каналларининг бошида созлов- чилар.

    2. Суғориш системаларидаги гидротехник иншоотлар. Бу иншоотлар ўзла- рининг бажарадиган ишларига қараб сув сарфини ўтказгичлар, сув тақсимла- гичлар, тўғонлар, ташламалар ва бошқалар бўлиши мумкин.

    3. Каналларни (ариқларни) лойқа билан тўлиб қолишидан сақловчи ин- шоотлар (сув тиндиргичлар) лойқа ювувчилар.

    4. Насос станциялари, вертикал дренажлар, суғориш ва ичимлик суви учун яратилган қудуқлар, ер ости сувларининг сатхини кузатиш қудуқлари.

Гидромелиоратив системаларда автоматик усулларда сув сарфини тарқа- тиш қуйида келтирилган усуллар ёрдамида бажарилади:

  1. Катта каналнинг юқори ёки пастки беъфида хисобли ёки берилган сув сатхини маълум давр ичида сақлаб турган холда, тармоқларга шу давр ичида берилган миқдордаги сув сарфини ўтқазиб бериш.

  2. Юқори бъефда сув сатхи ўзгариб турган бир шароитда тармоқларга мўлжалланган вақт ичида берилган сув сарфини ўзгаришсиз ўтқазиб туриш.

  3. Юқори бъефда сув сатхи ўзгармай ёки ўзгариб турган бир шароитда пастки бъефда мўлжалланган вақт давомида берилган сув сатхини ўзгаришсиз сақлаб туриш.

  4. Юқори ва пастки бъефдаги сув сатхлари орасидаги фарқни мўлжаллан- ган вақт мобайнида бир хил миқдорда сақлаб туриш.

  5. Тармоқлараро сув сарфини берилган нисбатда пропорционал бўлиш. Гидравлик кўрсаткичларга қараб гидравлик автоматлар 5 гурухга бўли-

нади:

  1. Иншоотнинг юқори ва шунингдек пастки бъефида сув сатхини бир хил миқдорда сақлаб турувчи гидроавтоматлар. Сув сатхини юқори бъефда бир хил миқдорда сақлаб туриш асосан 2 усулда амалга оширилади:

а) кенг остонали ёки полиганал сув сарфини ўтқазгичларини қўллаш йўли билан.
б) сув сарфини бир хил микқдорда тутиб турувчи автомат дарвозалар (за- творлар) қўллаш усули билан.

  1. Тармоқларга бир хил миқдорда сув сарфини ўтқазиб турувчи гидроавто- матлар. Бу гидроавтоматлар ўзларининг ишлаш хусусиятларига қараб 4 хил бўлиши мумкин:

а) сув ўтқазгичларда бир хил баландликда сув қатламини сақлаб турувчи ёки сув ўтаётган тешикнинг олди қисмида бир хил сув босимини сақлаб туриш натижасида мўлжалланган давр ичида тармоқда бир хил сув сарфини сақлаб турувчи автоматик бошқарувчилар.
б) сув ўтаётган тешик юзасини сув босими қийматининг квадрат илдизи

чиқарилган қийматига тескари
1
 
 
пропорционал миқдори ўзгариши

натижасида мўлжалланган давр ичида тармоқда бир хил сув сарфини сақлаб турувчи автоматик бошқарувчилар.
в) иншоотнинг юқори бъефида сувнинг ўтиш қаршилигини унинг босимига туғри пропорционал ортишини ташкил қилиш натижасида мўлжалланган давр ичида тармоқда бир хил сув сарфини таъминловчи автоматик бошқарувчилар.
г) оқиб турган сув кучининг динамик хусусиятидан фойдаланиб мўлжал- ланган давр ичида тармоқга ўтаётган сув сарфининг бир хил ўзгармас миқдори- ни таъминловчи гидроавтоматик бошқарувчилар.

  1. Катта каналда нормал холатда сув келаётган пайтда пастки бъефдаги сувнинг сатхини бир хилда сақлаб турувчи , агарда катта ариқда жуда катта ёки жуда кичик сув сарфи келаётган бир пайтда юқори бъефда сув сатхини бир хил холатда ушлаб турувчи аралашма (смешенная) автоматик бошқарувчилар.

  2. Тармоқларга катта ариқнинг сув сарфини берилган қийматларда пропор- ционал тарқатувчи гидроавтоматик бошқарувчилар.

Пропорционал сув тақсимлаш, сув қувватидек фойдаланиш ёки махсус қу- рилган автоматик дарвозалар орқали бошқарилади.

  1. Сув тиндиргич ёки галиреяларни лойқадан тозалаш мақсадида қурилган гидроавтоматик бошқарувчилар.





Download 4,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish