Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Toksigenligini bioprobada aniqlash
. Kitt-Tarossi muhitida o’stirilgan, tekshiriluvchi 
kulturaning toksigenlik xususiyatini aniqlash uchun muhit sentrifugada aylantiriladi, cho’kmaning 
ustki qismidagi suyuqlik olinib dengiz chuchqachalariga yoki oq sichqonlar qorin bo’shlig’iga 
yuboriladi, ijobiy natijada toksinlar ta’sirida ular halok bo’ladi. Shu maqsadda patologik 
materiallar oq sichqonlar yoki dengiz chuchqachalarining muskullari orasiga yoki qorin 
bo’shlig’iga yuborib tekshirish mumkin. Anaeroblar bo’lsa, in’eksiya qilingan hayvonlarda 
anaerob infeksiyaning yuqorida tasvirlab o’tilgan manzarasi paydo bo’ladi.
Lesitinazani aniqlash. Ajratib olingan kultura tarkibidagi Cl. perfringens toksinini tezda 
aniqlash uchun uning lesitinaza aktivligi tekshiriladi. Buning uchun tekshirilayotgan kultura olinib 
tuxum sarig’i qo’shilgan Petri kosachasidagi muhitni yarmiga ekiladi, qolgan yarmiga ekilgan 
kulturaga maxsus antizardob ehtiyotlik bilan qavatlantiriladi. Birinchi yarmiga ekilgan zonada α- 
toksin (lesitinaza) hosil bo’lsa ko’zga ko’rinadigan bulutsimon presipitat hosil bo’ladi, ikkinchi 
yarmida esa antitoksin zardob α- toksinni ingibisiya qilganligi uchun presipitat hosil bo’lmaydi. 
Har turdagi klostridiylarning toksinlari turli antigenlik xususiyatlariga ega. Shuning uchun 
ularni serologik usulda identifikasiya qilish laboratoriya hayvonlarida neytrallash reaksiyasiga 
asoslangan holda olib boriladi. 
Neytralizasiya reaksiyasi orqali gazli gangrena qo’zg’atuvchilarini turini aniqlash 
Bakteriologik tekshiruv. 1 – kun. Tekshiriluvchi material Kitt-Tarossi muhitiga ekilib, anaerob 
sharoitlarda 37°S da 3—4 sutka davomida o’stiriladi. 
2 kun. Cl. tetani bakteriyalarning cho’kma holda o’sganligi kuzatiladi. Materialdan surtma 
tayyorlanib gram usulida bo’yab mikroskopda ko’riladi So’ngra ular Petri kosachasidagi qand, 
qon qo’shilgan agarga va probirkadagi qand qo’shilgan oziqli agar ustunchasiga qayta ekiladi.
Ekmalar anaerob sharoitlarda inkubasiya qilinadi. 
3-kun. Qoqshol tayoqchalari qonli agar sathida nozik, tiniq, atrofida biroz gemoliz halkasi 
bo’lgan koloniyalarni hosil qiladi. Bakterioskopik tekshiruv yana o’tkaziladi. 
Shubhali koloniyalardan sof kultura ajratib olish uchun ular probirkalardagi Kitt-Tarossi 
muhitlariga qayta ekiladi va vazelin moyi ostida yoki inert gazlar aralashmasi to’ldirilgan 
anaerostatlarda saqlanadi identifikasiya qilinadi. Biosinama qo’yish mumkin. Olingan natijalar 
asosida yakuniy javob beriladi.