Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Havoni sanitar-mikrobiologik tekshirish 
Havoni miqdoriy mikrobiologik
 
tekshirish usullari sedimentasiya (cho’ktirish), aspirasiya 
yoki filtrlash prinsipiga asoslangan. Havo mikroflorasini tekshirish ikki yo’nalishda olib boriladi. 
Birinchi yo’nalish atmosfera xavosiga sanitar-bakteriologik baho berish. Atmosfera havosida SKB 
( stafilokokk va streptokokk) 3,7% xollardagina aniqlanadi, asosan bu zonalarda odamlar 
(shaharlar) ko’p to’planishi, zich yashashlari mumkin. Havo mikroflorasida asosan tuproq 
mikroflorasi domenantlik qiladi.Atmosfera havosining bakterial ifloslanganligini boholaydigan 
normativlar yo’q. 
Yopiq xonalar havosini sanitar-bakteriologik jihatdan tekshirish planli tartibda yaslilar va 
bolalar bog’chalarida, maktablar, kasalxonalar, operasiya xonalari, dorixonalar, kinoteatrlarda olib 
boriladi.
Davolash muasassalarining havosi har bir kvartalda bir marotiba davlat SES tamonidan joriy 
tekshiruv o’tkaziladi. Kasalxona bakteriologik laboratoriyasi esa epid ko’rsatma asosida har oyda 
bir marotiba joriy tekshiruv o’tkazadi. Gigienik va epidemiyaga qarshi o’tkazilayotgan joriy 
tekshiruvlarda 1m³ havosidagi UMS ( umumiy mikroblar soni) va SKB (oltinsimon stafilokokk, 
gemolitik streptokokk va gram manfiy tayoqchalar, zamburug’lar ( aptekalarda) aniqlanadi.
Kasalxona xonalari havosida asosan oltinsimon stafilokokk, gemolitik streptokokklar70-30% 
xollarda uchraydi. Shu bilan bir qatorda operasiya oldi, operasiya zallarida, operasiyadan kiyingi 
palatalarda, tug’riq zallarida va reonimasiyalarda bu mikroorganizimlar topilmasligi kerak. Havo 
mikroflorasiga sanitar –bakteriologik baho berishda quyidagi usullar qo’llaniladi. 
Sedimentasion ( Kox usuli) usul. 
Asosan yopiq xonalar havosini tekshirishda qo’llaniladi. 
Bu usulning mohiyati shundan iboratki, oziqli agar kuyilgap Petri kosachasi xonani bir necha 
joyiga ochiq holda ma’lum vaqtga ochiq qoldiriladi ( ko’proq 20-30 min.). So’gg 37°S da 
termostatga joylashtiriladi. Kosachalardan o’sib chiqqan koloniyalar soniga qarab 1 m³ havodagi 
UMS Omelyankiy formulasi yordamida topish mumkin.
a · 100 · 1000 · 5 
x = --------------------------
b · 10 · t 
Bu yerda x ─ 1 m³ havodagi mikroblar miqdori; a- Petri kosachasidagi oziqli muhitda 
o’sgan mikroblar soni; b- Petri kosacha yuza maydoni (πτ²); t –kosacha ochiq turgan vaqt, 
minutlarda; 5- Omilyansiy xisoblashidagi vaqt; 10- mikroorganizimlar cho’kishi zarur bo’lgan 
havo ob’yomi;1000 – izlanilayotgan havo ob’yomi litrda. Xisob qilishda xonaga qo’yilgan har bir 
kosachalardagi mikroblaro soni aniqlanib uning o’rtacha miqdoriy ko’rsatkichi (a ) olinadi. 
Tekshirilayotgan xonalarda topilgan UMS 250 dan kam koloniya o’sib chiqsa, havo toza 
hisoblanadi. Koloniyalar soni 250—500 ta bo’lsa, havo o’rtacha ifloslangan, agar 500 dap ortiq 
bo’lsa nihoyatda ifloslangan bo’ladi.