Toshkent Farmatsevtika instituti Sanoat Farmatsiya fakulteti 104B guruh talabasi Narzullayev Saidumarxon
Organik molekulalarning tebranma va aylana spektrlari. Meditsina va farmatsi-yada fotolyuminession miqdor va sifat tahlillari. EPR, Xemilyuminessensiya, YAMR.
Tebranma harakatlar paydo bо‘lgan joyda aylanma harakatlar paydo bо‘ladi. Ikki atomli molekulaning tebranma harakatini tekshirayotganda aylanishga va tebranishga tegishli bо‘lgan energiyani ideal holatda qattiq rotator va garmonik ossillyator energiyalarni yig‘indisidan iborat deb qarash mumkin ya’ni Tebranma harakatlar paydo bо‘lgan joyda aylanma harakatlar paydo bо‘ladi.
Ikki atomli molekulaning tebranma harakatini tekshirayotganda aylanishga va tebranishga tegishli bо‘lgan energiyani ideal holatda qattiq rotator va garmonik ossillyator energiyalarni yig‘indisidan iborat deb qarash mumkin
Ya'ni:
j- aylanish holatga tegishli kvant son,
-tebranma holatga tegishli kvant sonlari
Quyidagi rasmda tebranma va aylanma holatlarga tegishli bо‘lgan о‘tishlar kо‘rsatilgan.=0 =1holatlar orasidagi о‘tishlar bо‘layotgan bо‘lsin. Aylanish kvant soni uchun tanlash prinsipi
ga asosan ikki harakat bо‘lishi mumkin.
Lyuminessent nurlanish uncha ko‘p bo‘lmagan lyuminessensiya markazlari - atomlar, molekulalar yoki ionlardan chiqadi.
Tashqi sabablar ta’sirida ular uyg‘ongan holatga o‘tadilar, so‘ngra uyg‘ongan markaz pastroq energiya sathiga o‘tishida lyuminessent nurlanish kvantini chiqaradilarYorug‘lik manbai fotoni kristallning lyuminessensiya markazini uning yutish polosasi - sathlar bilan zich to‘lgan interval sathlaridan biriga o‘tkazadi.
10-8 s vaqt ichida lyuminessensiya markazi AA sathga o‘tib, energiyani kristall panjaraga beradi. Asosiy holat sathi ВВ ga o‘tishda bu sathdan kvant chiqadi. Lyuminessensiya yuz beradigan moddalar lyuminofor moddalar deb ataladi. Lyuminessensiya markazi uyg‘ongan holatdan pastroq energiya sathiga o‘tishida o‘rtacha sarflanadigan vaqt lyuminessensiya jarayonining asosiy xarakteristikalaridan biri hisoblanadi.
Lyuminessent nurlanish to‘xtatilgandan keyin, agar u tez, taxminan sekundning o‘n milliondan bir ulushi (10-8s) da so‘nsa, lyuminessensiyaning bunday xili fluoressensiya deb ataladi. 10-8 s - uyg‘ongan atomning o‘ziga xos yashash davridir. Agar tashqi elektron qobiqning sathlari uyg‘ongan bo‘lsa, odatda, atom asosiy holatga o‘tgunga qadar shuncha vaqt (10-8 s) uyg‘ongan holatda bo‘ladi.
Yorug‘lik manbai fotoni kristallning lyuminessensiya markazini uning yutish polosasi - sathlar bilan zich to‘lgan interval sathlaridan biriga o‘tkazadi. 10-8 s vaqt ichida lyuminessensiya markazi AA sathga o‘tib, energiyani kristall panjaraga beradi.
sosiy holat sathi ВВ ga o‘tishda bu sathdan kvant chiqadi. Lyuminessensiya yuz beradigan moddalar lyuminofor moddalar deb ataladi. Lyuminessensiya markazi uyg‘ongan holatdan pastroq energiya sathiga o‘tishida o‘rtacha sarflanadigan vaqt lyuminessensiya jarayonining asosiy xarakteristikalaridan biri hisoblanadi.
Lyuminessent nurlanish to‘xtatilgandan keyin, agar u tez, taxminan sekundning o‘n milliondan bir ulushi (10-8s) da so‘nsa, lyuminessensiyaning bunday xili fluoressensiya deb ataladi. 10-8 s - uyg‘ongan atomning o‘ziga xos yashash davridir.
Agar tashqi elektron qobiqning sathlari uyg‘ongan bo‘lsa, odatda, atom asosiy holatga o‘tgunga qadar shuncha vaqt (10-8 s) uyg‘ongan holatda bo‘ladi.Proton magnit rezonansiПротонга қўшни атом ва гурухларнинг электронакцептор хоссаси қанча катта бўлса, протон атрофидаги электрон булутининг акцептор томонига тортилиши ҳисобига протоннинг экранланиши кам ва локал майдон қиймати ҳам шунча кичик бўлади, аммо электронодонор атом ва гурухлар аксинча таъсир кўрсатади.
Масалан, метиламин ва метилхлориддаги метил гурух протонлари сигналининг ўрни солиштирилса метиламин учун бу сигнал кучли майдонда намоён бўлади.
Adabiyotlar
М.А.Еляшевич.Атомная и молекулярная спектроскопи
.М.1962 г.Г.Герцсберг. Спектри и строение двухатомних молекул.
М.1949 г.Г.Герцсберг. Колебателние и врашателние спектри многоатомних молекул.
