Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

 Gegemonizm. 
Gegemonizm (yunoncha, gegemoniya – “etakchilik”, “boshqarish”) — turli sohalarda, jumladan, 
ma‘naviy  sohada  ham  ustunlik  va  o‗z  hukmiga  bo‗ysundirishni  anglatuvchi  tushuncha.  Gegemonizm 
mohiyatan  dunyo  barqarorligini  ta‘minlash  yoki  uni  mustahkamlashga  qaratilgan  siyosatga  zid  hodisa 
bo‗lib,  ijtimoiy  taraqqiyot,  jamiyat  barqarorligi  va  xavfsizligini  izdan  chiqaradi.  Ba‘zi  davlatlarning 
barcha sohalarda ustunlik qilish va dunyoni o‗z hukmiga buysundirishga intilishi insoniyat tarixining turli 
bosqichlarida salbiy oqibatlarni keltirib chiqargan. Gegemonizm biron-bir qudratli kuchning manfaatlarini 
ustuvor  darajada,  bir  tomonlama  ta‘minlash  maqsadini  ko‗zlagani  sababli  u  boshqa  tomonning 
manfaatlariga  zid bo‗lib,  ijtimoiy,  siyosiy  va ma‘naviy rivojlanishga  putur etkazadi. Bunday adolatsizlik 
etarli  imkoniyatga  ega  bo‗lmagan  davlatlar  va  millatlarning  xalqaro  jarayonlarda  to‗laqonli  ishtirok  eta 
olmasligiga  sabab  bo‗ladi.  Natijada,  tabiiy  ravishda  bunday  mamlakatlar  xalqlarida  gegemonlikka 
intilgan  davlatlar  va  xalqlarga  nisbatan  nafrat,  norozilik  kayfiyati  paydo  bo‗ladi,  dunyo  hamjamiyatining 
barqaror rivoji davlatlararo munosabatlarga salbiy ta‘sir etadi.