56
Dialektika mazkur jarayonlarni izohlabgina qolmay, balki huquqiy va ma‘naviyat sohalarni ham
turli tomondan ifodalaydi. Ularning qonun va qonuniyatlar mohiyatini echib, mukammal, ilmiy bilim
berishta harakat qiladi. SHu ma‘noda aytish lozimki, dialektika ma‘naviy va huquqiy jarayonda hisob
qilingan inson bilimlarining ilmiy yakuni va inson amaliyotining keyingi rivojlanishini ko‗rsatib
beruvchi nazariy asos hamdir. Ammo sobiq ittifok davrida shu masalaga ham sinfiy yondoshishga
harakat qilindi, bu ayniqsa hukuq sohasiga taalluqlidir. Ming bora shukronalar bo‗lsinki, hozir esa
insonlar tafakkuri o‗zgarib bormoqda. Huquqning mohiyatini eskicha tushunish ham o‗z-o‗zidan
barham topmoqda. Huquqni haqiqiy tushunish, ma‘naviyatni, ruhiyatni, diniy e‘tiqodlarni sirli olam
mo‗‗jizalarining faoliyatini to‗g‗ri tushunishga yordam beradi. Jumladan, demokratik huquqiy davlat
rivojlanishida ham minglab qarama-qarshi jarayonlar borki, ularning ba‘zilarini tahlil qilish bizningcha
o‗rinsiz emas. Ma‘lumki, huquqiy davlat to‗g‗risida uzoq yillardan beri fikr yuritib kelinadi. Ko‗pgina
mamlakatlarda bu sohada ozmi-ko‗pmi yutuqlarga erishildi va erishimoqda. O‗zbekiston mustaqillikka
erishgan shu qisqa vaqt ichida ayniqsa, bozor munosabatlariga o‗tish davrida, demokratik huquqiy
davlatni barpo etish yo‗lida ancha-muncha ishlarni amalga oshirdi,
500 ga yaqin qonunlar qabul qilindi.
Demokratik huquqiy davlat qurishning nazariy asoslari va yo‗l-yo‗riqlari, uning amaliy tomonlari
O‗zbekiston Konstitutsiyasida (1992) ko‗rsatildi. I.A.Karimovning «Donishmand xalqimizning
mustahkam irodasiga ishonaman» nomli intervyusi, "O‗zbekiston-kelajagi buyuk davlat", "Buyuk
kelajagimizning huqukiy kafolati", "Xalqimizning yo‗li mustaqillik, ozodlik va tub islohotlar yo‗lidir",
"O‗zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari" kabi asarlarida huquqiy
jarayonlarning tamoyillari keng yoritildi.
Ularda demokratik huquqiy davlat shakllanishining asosiy sohalari qamrab olingan. Ta‘kidlash
lozimki, demokratik huquqiy davlatni barpo etish, faqat qonunlar qabul qilish bilan chegaralanib
qolmaydi. Bu jarayon xalqimizning yuksak ma‘naviyatli bo‗lishi bilan bog‗liq. Avvalo, xalqimiz
yaratgan boy ma‘naviy kamolot qirralaridan foydalanib, shular asosida yosh avlodni tarbiyalash, axloqli,
odobli, mehnatsevar, baynalminal va vatanparvar, mustaqil vatanga sodiq avlodni o‗stirish lozim.
Binobarin, jamiyatda demokratik jarayonlarni shakllantirish eski dunyoqarashini o‗zgartira olmaydigan
xodimlar bilan amalga oshmaydi. Eski dunyoqarashdagi kamchiliklarni sezadigan, uning ijobiy
tomonlarini hayotga tatbiq etadigan, yangicha huquqiy va siyosiy tafakkurlaydigan, etuk ma‘naviyatli
xodimlar talab qilinadi. Demak, endi mustaqil O‗zbekistonning o‗ziga xos mutassaddi institutlari,
ijtimoiy sohadagi akademiyalari bo‗lishi zarur. CHet ellardagi bilimlar, tajribalar olinib, u bilimlarni
O‗zbekistonga moslab tatbiq etish zarur. Buning uchun aql-zakovatli mutaxassislar kerak. O‗z
mutaxassisligining ustasi bo‗lgan kadrlar jamiyat boyligidir. Endilikda vatan va xalqning manfaatini
o‗ylovchi, islohotlarni to‗g‗ri tushunadigan insonni tarbiyalash asosiy maqsad bo‗lmog‗i darkor.
Do'stlaringiz bilan baham: