Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi

ASOSIY O’QUV MATERIALINING QISQACHA BAYONI
COOH
- Acidum benzoicum
COONa
- Natrii benzoas
OH
COOH
- Acidum salicylicum
OH
COONa
- Natrii salicylas
OH
HO
HO
10
HO
OH
COOBi
- Dermafolum, Bismutum 
subgallicum
OH
C -
O
NH
OH
- Oxaphenamidum
OCOCH
3
COOH
- Acidum asetylsalicylicum,
Aspirinum
OH
C - O - C
6
H
5
O
- Phenylii salicylas,
Salolum
Olinishi:
Benzoy kislota Benzoe Resina - benzoy smolasidan ajratib 
olingan. Amalda u sintez yo’li bilan olinadi. 

---

2. Toluolni xlorlab, so’ngra xosil bo’lgan maxsulotni gidrolizlab xam benzoy 
kislota olinadi. 
COOH
-H
2
O
3Cl
2
-3HCl
CCl
3
OH
OH
OH
C
CH
3
-3HCl
3H
2
O
Natriy benzoat benzoy kislotani soda eritmasi bilan neytrallab olinadi. 
COONa
- Natrii benzoas
Salitsil kislota sanoatda Kolbe-SHmidt usuli bo’yicha olinadi. 
+
COONa
CO
2
125
6
ATM
O
ONa
OH
COOH
OH
HCl
-NaCl
Salitsil kislotada -ON gruppasi bilan -SOON gruppasi orasida vodorod bogi 
xosil bo’lishi xisobiga karboқsil guruxining musbat zaryad ortib, kislotaliligi ortadi. 
Natriy salitsilat salitsil kislotani natriy gidroқarbonat eritmasi bilan neytrallab
olinadi. 
OH
COOH
+ NaHCO
3
- CO
2
- H
2
O
COONa
OH
Atsetilsalitsil kislota salitsil kislotani turli yo’llar bilan atsetillab olinadi. 
OH
COOH
O
O
O
CH
3
C
CH
3
C
-
CH
3
COOH
OCOCH
3
COOH
+
Salitsilamid metilsalitsilatga ammiak ta’sir ettirib olinadi. 

---

OCOCH
3
OH
-
CH
3
OH
25% NH
3
OH
C - ONH
2
O
Oқsafenamid fenilsalitsilat bilan n-aminofenolni kizdirib olinadi. 
+
OH
C - O - C
6
H
5
O
OH
C -
O
NH
OH
OH
NH
2
- C
6
H
5
OH
Fenilsalitsilat fenol bilan salitsil kislota kotishmasini fosfor (III) xlorid 
ta’sir etdirib olinadi. 
OH
C - O - C
6
H
5
O
OH
COOH
+
OH
PCl
3
-H
3
PO
3
-3HCl
3
3
3
Metilsalitsilat salitsil kislotaga konts sulfat kislota va metanol ko’shib 75-
80°S xaroratgacha kizdirib olinadi. 
OCOCH
3
OH
CH
3
OH
OH
COOH
K.
H
2
SO
4
- H
2
O
Dermatolum, Bismuthum sybgallicum- vismut (III) nitratning sirka 
kislotadagi eritmasiga uchgidroқsi benzoy kislota galla kislota eritmasini ko’shib 
kizdirish yo’li bilan olinadi. 
OH
HO
HO
HO
OH
COOBi
- Dermafolum, Bismutum 
subgallicum
HO
HO
HO
COOH
Bi(NO )
2HOH
-3HNO