Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining fizika

13- Laboratoriya mashg„uloti 
Flyuoressensiya. Analitni miqdori bilan flyuoressensiya intensivligini 
bog„liqligi. 
9. Flyuoressensiya 
NuroqimikonsentratsiyasiSbo‗lganeritmadano‗tgandabirqismiyutiladi. 
Lekinyutilgannurningbirqismiginafluoressentlanadivabumiqdorlyuminessensiyani
ngkvantchiqishi-V
l
bilanifodalanadi: I
l
qB
l
I
yu
NurningyutilishintensivligiI
yu
tushayotgan nur bilan eritmadan o‗tgan 
(eritma qalinligi I
0
) nurning (I
1
) farqiga teng.I
yu
qI
0
- I
1
. 
Buger-Lambert-Ber qonuniga asosan I
1
= I
0
•
10
-

lC
. 
Demak I
yu
=I
0
- I
1
I
yu
= I
0
- I
0
•
10
-

lC 
= I
0
(1-10
-

lC 
) va I
A
= B
A
•
I
0
(1-10
-

lC 
) 
agar 6 s ko‗paytmaning qiymati kichik (<<0,01) bo‗lsa, u vaqtda birni xisobga 
olmasa xam bo‗ladi. 
Uvaqtda I
A
= 2,3B
A
I
0
-

lC
bo‗ladi. 

---

180
Kyuvetaningqalinligibirxilbo‗lganida 
2,3 
B
A
I
0
bl
doimiysonbo‗libqoladivakoeffitsientKbilanifodalashmumkin. 
Unda 
lyuminessensiya 
intensivligi 
I
A
=KC bo‗ladi. SHunday qilib 
lyuminressensiyalanadigan modda konsentratsiyasi juda kichik bo‗lgan xollarda 
lyuminessensiya intensivligi bilan konsentratsiya o‗rtasida chiziqli bog‗lanish bor 
ekan. Bu esa lyuminessensiyalanadigan moddalarni miqdoriy aniqlash imkonini 
beradi.
0 , 2 
0 , 4 
0 , 6 
0 , 8 
 
ý í 

н м 
Rasm 5. Vavilov qonuni 
Moddalar rangsiz eritmalaridan ultrabinafsha nur o‗tkazilganda ularning rangli 
tovlanishi lyuminessensiya deyiladi. Fosforessensiya esa lyuminessensiya turi 
bo‗lib, bunda nur manbai so‗ngandan keyin ham shulalanish o‗chmaydi. 
Flyuoressensiya-lyuminessensiyalanish bo‗lib, bunda nur manbai so‗nishi bilan 
rangli tovlanish ham so‗nadi. Moddalardagi bunday xususiyat (rezerpin, xinin, 
akrixin, 1,4-benzdiazepinlar, ularning sifatini aniqlash usullaridan biri 
xisoblanadi. Hosil bo‗lgan rangli nurlanish intensivligi bo‗yicha modda 
miqdorini, xuddi fotokolorimetrik usul kabi aniqlash mumkin.