Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining fizika

KZE ning asosiy tamoyillari 
KZE da zaryadlangan zarrachalarning o‗zaro ajralishida elektoosmos va 
elektroforez tamoyillariga asoslangan.
1. Ionning elektroforetik xaraktchanligi, µ
EP, 
quyidagi formula bilan 
tavsiflanadi:
r
q
ЕР


6

;
Bu erda q – ion zaryadi, η - eritma qovushqoqligi, r – gidratlangan ion 
radiusi. 
Ushbu tenglamaga asosan kichik o‗lchamli va katta zaryadli ionlar yuqori, 
katta o‗lchamli va kichik zaryadli ionlar esa kam harakatchanlik xossasiga ega 
bo‗ladi.
2. Ko‗chish tezligi, υ
ER, 
sm/sek quyidagi tenglama bilan tavsiflanadi:
)
(
L
V
ЕР
ЕР




---

136
Bu erda, μ
ER
– elektroforetik harakatchanlik, V – berilgan kuchlanish, L –
kapillyarning umumiy uzunligi.
3. EOO tezligi υ
EO, 
sm/sek quyidagi tenglama bilan tavsiflanadi:







L
V
ЕО
ЕО


;
Bu erda, μ
EO
– EOO harakatchanligi, V – berilgan kuchlanish, L –
kapillyarning umumiy uzunligi.
4. Erigan modda zarrachalarining detektorgacha bo‗lgan masofani bosib 
o‗tishi uchun kerak bo‗lgan vaqt - t, sek, quyidagi tenglama asosida topiladi:
)
(
)
(
EO
EP
EO
EP
V
L
l
E
l
t









; 
Bu erda, 
l
– kapillyarning samarador uzunligi, ya‘ni anod uchidan 
detektorgacha bo‗lgan uzunligi, E – berilgan elektr maydon kuchi.
5. KE da ajralishning samaradorligi harakatchanlik va EOO ga bog‗liq 
bo‗lib, nazariy tarelkalar soni bilan, ya‘ni N bilan aniqlanadi hamda quyidagi 
tenglama asosida hisoblab topiladi: 
D
V
N
EO
EP
2
)
(




;
Bu erda, D – erigan modda diffuziya koeffitsienti. 
6. Ikkita o‗zaro ajralgan moddalaring ajralish darajasi – R quyidagi 
tenglama asosida hisoblab topiladi: 














EO
EP
EP
EP
D
V
R




1
2
1
)
(
18
.
0
; 
Bu erda, μ
ER1
va μ
ER2 
– ikkala o‗zaro ajralgan moddalarning 
harakatchanligi, μ
ER1
- ularing o‗rtacha arifmetik qiymati.