|
Respublikamizda asosiy tayyorlanadigan dorivor o„simliklar ro„yxati
O‗simlikning nomi
Yig‗ish
muddati
Mahsulot
i
O‗sadigan joyi
1
Arman gulxayrisi –
Althaea armeniaca Ten.
Oktyabr
Ildizi
Ariq, ko‗l bo‗ylarida,
to‗qay, butalar orasida
2
Achchiq toron –
Polygonum hydropiper L.
May-
sentyabr
Er ustki
qismi
Botqoqlashgan joylarda,
kam o‗tloqlarda, ariq,
ko‗l,
hovuz,
zovur
bo‗ylarida
3
SHaftolibargli
toron
–
Polygonum persicaria L.
Iyul-
sentyabr
Er ustki
qismi
Nam
erlarda,
ariq
bo‗ylarida, bog‗larda va
polizlarda
4
Qushtoron –
Iyun
– Er ustki Yo‗l
yoqalarida,
48
Polygonum aviculare
sentyabr
qismi
tashlandiq erlarda, ariq
bo‗ylarida,
ekinlar
(ayniqsa
bug‗doyzor)
orasida
5
Katta andiz –
Inula grandis Schrenk.
Oktyabr
Ildiz va
ildizpoya
Nam
erlarda,
suv
bo‗ylarida, o‗tloqlarda va
butalar orasida
6
Maydagulli
tog‗rayhon-
Origanum
tytthantum
Gontstch.
Iyun-
avgust
Er ustki
qismi
Tog‗larning pastki va
o‗rta qismidagi mayda
toshli qiyaliklarda
7
Dag‗al dalachoy –
Hypericum scabrum L.
Iyun-
avgust
Er ustki
qismi
Tog‗larda
o‗rmon
chetlarida,
butalar
orasida,
8
Oddiy dalachoy –
Hypericum perforatum L.
Iyun-
avgust
Er ustki
qismi
Yo‗l yoqalarida, ariq
bo‗ylarida,
o‗tloqlarda,
bedazorlarda,
tog‗larda
o‗rmon chetlarida, butalar
orasida
9
CHayano‗t-
Urtica dioica L.
Iyun-
avgust
Bargi
Yo‗l yoqalarida, ariq
bo‗ylarida, nam va salqin
o‗rmonlarda,
aholi
yashaydigan erlarga yaqin
joylarda, butalar orasida
10
Ko‗ka –
Tusilago farfara L.
Iyun-iyul Bargi
Tog‗lik erlarida, daryo
hamda ariq bo‗ylarida,
o‗rmonlarda, jarliklarda
va g‗orlarda
11
Katta zubturum-
Plantago major L.
Yil bo‗yi Bargi
Yo‗l
yoqalarida,
dalalarda,
ekinzorlarda,
o‗tloqlarda,
o‗rmon
chetlarida, ariq bo‗ylarida
hamda
boshqa
nam
erlarda
12
O‗rta zubturum –
Plantago media L.
-/--/-
Bargi
-/--/-
13
Lansetsimon zubturum –
Plantago lanceolata L.
-/--/-
Bargi
-/--/-
14
Achchiq ermon –
Artemisia absinthium L.
Iyul
(gullashd
an oldin)
Er ustki
qismi
Aholi
yashaydigan
joylarda, yo‗l yoqalarida,
o‗tloqlarda,
o‗rmon
chetlarida, suv bo‗ylarida
va ekinzorlarda
15
Na‘matak turlari –
avgust-
Mevasi
O‗rmonlarda,
ariq
49
Rosa species.
sentyabrd
a
bo‗ylarida,
butalar
orasida, tog‗larning quruq
toshloq yon bag‗irlarida
16
Turkiston arslonquyrug‗i -
Leonurus turkestanica L.
Iyun-
avgust
er ustki
qismi
Tog‗lik noxiyalarida, tog‗
etaklaridan
to
o‗rta
qismigacha bo‗lgan tosh,
tuproqli qiyalik-larda
17
CHuchukmiya (qizilmiya,
shirinmiya)-
Glycyrrhiza
glabra L.
Sentyabr-
oktyabr
Ildizi
SHo‗r
tuproqli
cho‗llarda, cho‗llardagi
ariq, kanal, daryo va ko‗l
bo‗ylari,
begona
o‗t
sifatida
ekinzorlarda,
qum-li
erlarda,
qumli
qiyaliklarda
hamda
to‗qayzorlarda
18
Bo‗ymodaron –
Achillea millefolium L.
Iyun-iyul Er ustki
qismi
O‗rmon, o‗rmon-cho‗l va
cho‗l hududlarida hamda
tog‗li tumanlarda (tog‗
etaklaridagi tekisliklarda,
tog‗
yonbag‗irlarda)
ochiq yalangliklarda va
quruq o‗tloqlar, qirlar,
yo‗l yoqalari, o‗rmon
chetlari
19
Dala qirqbo‗g‗imi –
Equisetum arvensa L.
Iyun-iyul Er ustki
qismi
Ariq bo‗ylarida, qumli
o‗tloqlarda,
butalar
orasida, ekinzorlarda
20
Ittikanak –
Bidens tripartita L.
Iyun-
sentyabr
Er ustki
qismi
Nam
o‗tloqlarda,
botqoqliklarda,
ariq
bo‗ylarida, begona o‗t
sifatida ekinlar orasida
DORIVOR MAHSULOTLARNI TAYYORLASH
Biologik faol moddalar o‗simliklarning hamma organlarida bir vaqtning o‗zida
ko‗p miqdorda to‗planmaydi, shuning uchun xam ularni turli vaqtlarda tayyorlashga
to‗g‗ri keladi.
O‗simlik organlarini quyidagi muddatlarda yig‗ib olish kerak:
Barglar
odatda o‗simlik gullashi oldidan yoki gullaganida yig‗ib olinadi. Barglar
juda ohistalik bilan, iloji boricha o‗simlikka zarar etkazmasdan yig‗ib olinadi
(belladonna, angishvonagul va boshqa o‗simlik barglari).
50
Ba‘zan o‗t o‗simliklarning bargini tayyorlash uchun er ustki qismi o‗rib olinadi,
so‗ngra barglari teriladi yoki er ustki qismi quritib maydalanadi. Barglari ajratilib,
poyasi bilan shoxlari tashlab yuboriladi. Bunda shox va gullar aralashmasi barglarga
qo‗shilib ketishi mumkin (yalpiz, gazanda va boshqa o‗simliklar).
Do'stlaringiz bilan baham: |
