Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Damlama va qaynatmalarga dorivor moddalar qo‘shish 

 Suvli  ajratmalar  ko‘pincha  murakkab  dori  preparatlarning  tarkibiy  qismi  bo‘lib,  ular  dori 

moddalarini  eritish  uchun  erituvchi  sifatida  ham  ishlatiladi.  Buning  natijasida  damlama  va 

qaynatmalardan  murakkab  dori  shakli  hosil  bo‘ladi.  Agar  bo‘lar  ichishga  mo‘ljallangan  bo‘lsa 

miksturalar  deb  nomlanadi.  Miksturalarni  tayyorlash  uchun  dori  moddalari  suzilgan  va  sovutilgan 

damlama  va  qaynatmalarda  eritiladi  va  yana  bir  bor  suziladi.  Dori  moddalarning  konsentrlangan 

eritmalarini ishlatilishi bu hollarda ruxsat etilmaydi. SHarbatlar, xushbo‘y suvlar, spirtli ajratmalar, 

suyuq  ekstraktlar  tayyor  damlama  va  qaynatmalarga  hajm  bo‘yicha  oxirida  qo‘shiladi.  Agarda 

ekstrakt-konsentratlar ishlatilsa, dori moddalarning konsentrlangan eritmalari ishlatilishi mumkin. 

 Rp.: Infusi herbae Thermopsidis 0,1—150,0 

Natrii hydrocarbonatis 

Natrii benzoatis 1,0 

Liquoris Ammonii anisatis 1 ml 

Sirupi Althaeae 20,0 

M.D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 mahal ichilsin. 

 Suzilgan  va  sovutilgan  tayyor  qaynatmada  natriy  gidrokarbonat  va  natriy  benzoat  tuzlari 

eritilib, filtrlanadi. So‘ng gulxayri sharbati va oxirida novshadil arpabodiyon tomchisi qo‘shiladi. 

 Rp.: Infusi herbae Adonidis vernalis 6,0—150,0 

Natrii bromidi 2,0 

Codeini phosphatis 0,2 

M.D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 mahal ichilsin 

 Bu miksturani tayyorlashda adonis damlamasini  2 qismga ajratiladi, 1-sida natriy bromid 2-

sida kodein fosfat eritiladi. 

Tayyorlangan  eritmalar  shundan  keyingina  bir-biriga  qo‘shiladi,  aks  holatda  erimaydigan 

kodein bromid hosil bo‘lib cho‘kmaga tushishi mumkin. 

Rp.: Decocti rad. Polygalae tenuifoliae ex 10,0—200,0 

Elexiris pectoralis 5,0 

Natrii hydrocarbonatis 3,0 

M.D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 mahal ichilsin. 

 Saponinlarning  ko‘p  miqdor  ajralib  chiqishini  ta‘minlash  uchun  qaynatma  tayyorlash 

jarayonida  1  gr  natriy  gidrokarbonat  qo‘shiladi,  qolgan  miqdor  esa  tayyor  bo‘lgandan  keyingina 

eritiladi. Oxirida ko‘krak eliksiri qo‘shiladi. 

 Rp.: Decocti rad. Rhei 5,0—180,0 

Magnesii sulfatis 5,0 

Ol. Menthae piperitae qtt. III 

Sirupi Simplicis 15,0 

M.D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 mahal ichilsin. 

  

Tayyor bo‘lgan qaynatmada magniy sulfat eritiladi va unga sharbat, yalpiz moyi aralashmasi 

qo‘shiladi. 

Rp.: Decocti corticis quercus 10,0—15,0 

Aluminis 2,0. 

Glycerini 15,0. 

M.D.S. ogizni chayish uchun. 

---

98 

 

 Suzilgan  va  sovitilgan  qaynatmaga  glitserin  eritmasi  aralashtiriladi  hamda  suvda  eritilgan 

achchiqtosh  tolkoni  qo‘shiladi.  Achchiqtoshni  oldin  qo‘shish  oshlovchi  moddalarning  cho‘kmaga 

tushishiga sabab bo‘ladi.