Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Cheklangan bo‟kuvchi YUMB lar eritmasini tayyorlash 

Dori texnologiyasida eng kup ishlatiladigan -isman bukuvchi YUMB larga jelatin, kraxmal, 

metilselyuloza,  natriy  karboksimetilselyuloza,  polivinol  va  xakozalar  kiradi.  Bu  eritmalar 

texnologiyasi o‘ziga xos bulib, xar biri -ushimcha jarayonlarni talab -ilinadi. 

Jelatin-  oksil  tabiatli  YUMB  bo‘lib,  jelatina  eritmalari  asosan  me‘da  ,  o‘pka,  ichaklar 

yalliglanishi va qon aralash suyuqliklar chiqqanda qonni to‘xtatish maqsadida qo‘llaniladi va uning 

tarkibida kalsiy bo‘lishi uni -on toxtatish xususiyati bilan bog‘liq deb tushuniladi. Jelatina bo‘kish 

jarayonida ma‘lum xajmgacha kattalashib bo‘kish jarayonida to‘xtaydi. 

Misol: Rp: Solutionis Gelatinae 4%-50 ml  

ЮМБлар 

 классификацияси 

Олиниши бўйича 

 

1.табиий 

2. ярим синтетик 

3. синтетик 

 

Эриши бўйича 

1. Чекланган 

2.чексиз 

 Қўлланилиши 

буйича 

1.доривор 

2.ѐрдамчи модда 

сифатида 

---

263 

 

Misce. Da . Signa. 1 osh -oshi-dan xar 2 soatda. 

Texnologiyasi: CHinni kosachaga 2,0 jelatin solinadi va 4-10 barobar suv -uyib 30-40 da-i-

aga qoldiriladi. Keyin suvning qolgan qismini qushib suv xammomiga 60-70єS da erib ketguncha 

quyiladi. Bemorga beriladigan idishga 2 kavat doka orqali suzib o‘tkaziladi va yorliqlanadi 

Kolloid  suzi  grekcha  kolla-elim  eidos-uxshash  so‘zlaridan  kelib  chiqqan.  Kolloid  eritmalar 

mikrogeterogen sistema bo‘lib, ularda dispers faza mitsellalardan iboratdir. 

Zarrachalar  o‘lchami  1-100  nm.  Bu  eritmalar  termodinamik  jihatdan  turg‘un  bo‘lmagan 

tizimlar  bo‘lganligi  uchun  tez  kaogulyasiyaga  uchraydi.  Natijada  cho‘kmaga  aylanishi  ham 

kuzatiladi. Kolloid eritmalar elektrolitlar, harorat mexanik ta‘sir, yorug‘lik, elektr toki ta‘sirida ham 

kaogulyasiyaga uchraydi. 

Kolloid  eritma  hosil  -iluvchi  dorivor  moddalarga  protargol,  kollargol,  ixtiol  va  boshqalar 

kiradi.  Bu  moddalardan  eritma  tayyorlash  usuli  mitsellalarning  tarkibiga  bog‘li-.  Farmatsevtika 

amaliyotida asosan gidrozollyar ishlatiladi, bularda dispersion muhit sifatida tozalangan suv bo‘ladi.