Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Tushuntirish matni 

Oddiy shifobaxsh ichimliklarga misol: 

Tarkib 1: 

Na‘matak mevasi 20,0 

Tozalangan suv 400 mlgacha 

Na‘matak  mevasidan  fitoichimlik  tayyorlashda  harbkov  olimlari  A.I.Tixonov,  T.G.YArnыx 

tomonidan ikkita yo‘lni taklif -ilingan. 

Birinchi  usul:  1:20  nisbatda  tyyorlanadi.  Maydalanmagan  na‘matak  mevasini  ustiga  -aynab 

turgan suv solib 10 da-i-a qaynatiladi va 22-24 soat qoldiriladi. So‘ng suziladi. 

Ikkinchi  usul:  Maydalangan  na‘matak  mevasi  ustiga  -aynab  turgan  suv  solib  10  da-i-a 

qaynatiladi va 2-3 soatga qoldiriladi, so‘ng suziladi. 

Biz darsda ikkinchi usuldan foydalanamiz. Buning uchun 20,0 maydalangan na‘matak mevasi 

ustiga  400  ml  qaynab  turgan  suv  solinadi  va  10 da-i-a  -aynatiladi,  so‘ng  2-3  soatga  qoldiriladi  va 

suziladi. Tayyor damlama hajmi kerak bo‘lsa 400 ml gacha etkaziladi. Jihozlab bemorga beriladi. 

Tarkib 2: 

 Yalpiz bargi 1,5 

Uzum sharbati 30 ml 

Tozalangan suv 100 mlgacha 

Yalpiz bargidan damlama 1:10  nisbatda tayyorlanadi.  SSHK = 2,4 teng.  Tozalangan suvdan 

15  -  (1,5  X  2,4)  =  18,6  ml  olib  uni  yalpiz  bargi  ustiga  -uyiladi  va  15  da-i-a  -aynatiladi,  45  da-i-a 

sovutiladi. YAlpiz bargi efir moyi sa-lagani uchun infundirkani -op-og‘ini ochmasdan tayyorlanadi. 

Damlama  suziladi  va  30  ml  o‘zum  sharbati  qo‘shiladi,  so‘ng  hajmi  100  mlgacha  etkaziladi. 

Bemorga berish suv jihozlanadi. 

Tarkib 3: 

 Dorivor mavrak 

4,0 

Uzum sharbati  60 ml 

Tozalangan suv 200 ml 

Dorivor mavrak o‘tining suv shimish koeffitsientini (SSHK = 3,3) hisobga olgan holda 53,2 

ml tozalangan suv. Infundir apparatida qaynoq  suvda 15 da-i-a damalanadi va 45 da-i-a sovitiladi. 

---

311 

 

Damlama  suziladi  ikki  -avat  doka  or-ali  va  hajmi  200  mlgacha  etkaziladi,  so‘ng  60,0  ml  o‘zum 

sharbati qo‘shiladi, jihozlanadi. Fitoichimlikning umumiy hajmi 260 ml. 

Tarkib 4: 

 Chayon o‘ti 2,0 

Shakar sharbati 10 ml nazariy 

Tozalangan suv 100 ml gacha 

Agar  shifokor  ko‘rsatmasi  1:10  nisbatda  tayyorlanadi.  Bizda  2,0  berilgan.  CHayon  o‘ti 

o‘tining SSHK = 1,8 teng. Tozalangan suvdan 20 - (2,0 X 1,8) = 23,6 ml olib uni xom ashyo ustiga 

solib 15 da-i-a infundir apparatida qaynatiladi va 45 da-i-a sovutiladi. Damlama suziladi ikki -avat 

doka  or-ali,  ajratmani  ustiga  10  ml  shakar  sharbati  qo‘shiladi  va  damlama  hajmi  100  mlgacha 

etkaziladi, jihozlanadi. 

 Tarkib 5: 

 Dalachoy o‘ti 5,0 

Uzum sharbati 60 ml ―Sito!‖ 

Tozalangan suv 200 mlgacha 

  Agar shifokor ko‘rsatmasi bo‘lmasa 1:10 nisbatda tayyorlanadi.Bizda 5,0 berilgan. Dalachoy 

o‘tining SShK = 1,6 teng. Tozalangan suvdan 50 - (5 X 1,6) = 58 ml olib uni xom ashyo ustiga solib 

―Sito!‖ ko‘rsatmasi bo‘lganligi uchun 25 da-i-a infundir apparatida qaynatiladi va sun‘iy yo‘l bilan 

sovutiladi.  Damalama  ikki  -avat  doka  or-ali  suziladi,  ajratmani  ustiga  60  ml  o‘zum  sharbati 

qo‘shiladi yaxshilab chay-atiladi va damlama hajmi 200 mlgacha etkaziladi va jihozlanadi. 

Na‘matak mevasi 

 

Plodы shipovnika 

 

 Fructus Rosae 

YAlpiz bargi 

 

 

Listya myatы   

 Folium Menthae piperitae 

Dorivor mavrak bargi  Listya shalfeya 

 

Folium Salviae 

CHayon o‘t bargi 

 

Listya krapivы 

 

Folium Urticae 

Dalachoy o‘ti   

 

Trava zveroboya  

 

Herba Hypericae