Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

adgezion xususiyati va suvni 
absorbsiyalash darajasi
. 
Adgeziya bu - patologik o‗choqda ta‘sir etishini davomlililigini va samaraliligini 
aniqlovchi substrat bilan pardani bog‗lanish kuchidir.
Suvni absorbsiyalash darajasi bu-yutilgan suyuqlikning pardaning fizik-kimyoviy 
xususiyalariga katta ta‘sir qilib, biologik faol birikmalar diffuziya yo‗li bilan ko‗chirilishidir, bu 
esa PDP ni suvni yutish xususiyatiga bog‗liqligidadir.va u maxsus adabiyotlarda keltirilgan usul 
bo‗yicha baholanadi.
PDP dagi dori moddasini sifati va miqdoriy tahlili
uning tarkibiga kiruvchi ta‘sir 
qiluvchi moddaning tabiatiga bog‗liq holda baholanadi. Sifatini aniqlash davlat 
farmakopeyasida keltirilgan usullar asosida yoki boshqa meyoriy xijjatlar bo‗yicha olib 
boriladi. Olingan ajratmalarda yoki pardalarda bevosita sifat reaksiyasini o‗tkazish mumkin. 
Ba‘zi bir holatlarda aniq analiz qilish uchun SF va FEK usullari qo‗llaniladi. Masalan, PDP da 
tinidazolni chinligi UB-spektrofotometr usuli yordamida 240 dan 380 nm gacha bo‗lgan zonada 
aniqlanilgan. Doksorubitsinli PDP ning chinligi esa spektrofotometriya (nur yutish spektri 
bo‗yicha) va YuQX usuli orqali o‗tkazildi. Bunda plastinka sifatida ―Silufol UV-254‖ dan 
foydalanildi.
PDP larni miqdorini aniqlash uchun uning tarkibidagi dori moddalarga bog‗liq holda turli 
xil usullar qo‗llaniladi. Masalan, metilen ko‗ki va alxidin saqlovchi PDP larning miqdori SF 
usuli orqali aniqlanadi. Yod va apilak saqlovchi PDP larning miqdori esa titrimetrik usul 
yordamida aniqlaniladi. Yod saqlovchi PDP dagi yodning miqdori quyidagicha aniqlaniladi: rang 
yo‗qolguncha xona haroratigacha sovutilgan natriy tiosulfat eritmasi bilan titrlandi.
PDP dagi ta‘sir qiluvchi moddalarni turg‗unligini
aniqlash uchun turli xil fizik-
kimyoviy usullardan foydalaniladi. Masalan, dikain saqlovchi PDP ni turg‗unligini aniqlashda 
xromatografiya usuli olib borilgan. Yod saqlovchi PDP YuQX usuli yordamida, doksorubitsin 
saqlovchi PDP esa YuSSX usuli yordamida turg‗unligi aniqlanilgan.
PDP larni muhim sifat ko‗rsatkichlaridan biri saqlash jarayonida dorivor moddalarni 
turg‗unligini aniqlashdir. Buni aniqlash uchun turli xil kimyoviy, fizik-kimyoviy usullar 

---

138 
qo‗llaniladi, asosan fizik-kimyoviy usullardan xromatografiya usuli.