Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Laboratoriya ishi 
1.
Diklofenak natriy va paratsetamol saqlagan kapsulaning biosamaradorligini 
“Erish”
testi 
bo‗yicha aniqlang 
2.
Tajriba natijalarini kajavaning aylanish qaysi tezligda ko‗p miqdorda tashkil etganini 
toping.
Diklofenak natriy va paratsetamol saqlagan kapsulalarning ta‘sir etuvchi moddasini ajralib 
chiqishini o‗rganish uchun XI da keltirilgan ―Aylanuvchi kajava‖ usudidan foydalaniladi. 
Ushbu kapsulalar ichakda eriydigan kapsula bo‗lgani uchun, erish profilini aniqlash uchun 
ketma-ket ikkita muhit ishlatiladi - vodorodxlorid kislotasining 0,1 M li eritmasi (kapsulalar 60 
daqiqa ichida erimasligi kerak) va rN -7,4 ga teng bo‗lgan fosfat buferli eritma (45 daqiqa ichida 

---

112 
ta‘sir etuvchi moddaning 75% ajralib chiqishi kerak), muhit xajmi 1000 ml, kajavaning aylanish 
tezligi quyida tezliklarda olib boriladi: 50, 100, 15, 200 ayl/daq., harorat rejimi 37±1˚S.
Tajriba boshlanishidan oldin va har 15 daqiqa erigan muhitga o‗tgan diklofenak natriy va 
paratsetamolni miqdoriy tahlil uchun tahlil namunalari olinadi. 
Ta‘sir etuvchi moddalar (diklofenak natriy va paratsetamol) bir dona kapsuladagi % ni 
quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
1
1
0
2
0
1
1
1
2
0
1
20
100
50
100
100
1000
0
V
a
D
Р
V
a
D
a
V
D
Р
V
a
D
Х


















bu erda: 
D
1
– o‗rganilayotgan eritmani optik zichligi; 
D
0
– ta‘sir etuvchi moddaning standart eritmasining optik zichligi; 
a
0 
– aniq tortma, mg; 
a
1 
– bitta kapsuladagi ta‘sir etuvchi modda miqdori, mg; 
V
1 
–alikvota hajmi, ml
V
2 
– ikkinchi eritmaning hajmi, ml
R – SE ta‘sir etuvchi moddalar miqdori, SO, %. 
YUqoridagi formuladan foydalanib, kajavaning aylanishi daqiqasiga 50, 100, 150 va 200 
bo‗lgandagi xisobini xisoblang. 
Eslatma:
formulaga natijalarni qo‗yish uchun quyida keltirilgan diagrammada, 
kapsuladagi diklofenak natriy va paratsetamolni aylanuvchi kajavaning aylanish tezligi 
daqiqasiga 50, 100, 150, 200 bo‗lgandagi natijalari keltirilgan.

---

113 
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
15
30
45
60
50
30,8
54,7
72,4
78,2
100
40,2
63
76,5
84,9
150
49,1
72,9
81
85,2
200
66,8
74,7
84,6
86,9
кон
це
нт
ра
ци
я,
%
t, дақ.