Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Kattalarga mo‘ljallangan dozasi asosida turli koeffitsientlar yordamida hisoblash

1. Misol: Koeffitsient (dozis-faktor) yordamida hisoblash:

Bolaning yoshga qarab kuyidagi dozis-faktor ( koeffitsientlar) taklif etilgan:

1 yoshgacha - 1,8

1 - 6 yoshgacha - 1,6

6 - 10 yoshgacha - 1,4

10 - 14 yoshgacha - 1,2

Misol: Paratsetamolning dozasini 1 yoshli va vazni 10 kg li bolaga hisoblash uchun kattalarga mo‘ljallangan paratsetamolni dozasini asos qilib olish kerak.

Bu doza 0,5 g tashkil etadi. Uni odamning o‘rtacha vazniga ( 70 kg) bo‘lib preparatning 1 kg vaznga to‘g‘ri keladigan miqdorini topamiz:

0,5 : 70 = 0,0071

So‘ng topilgan sanani tegishli koeffitsientga ( 1,8) ko‘paytirib bolaning 1 kg vazniga beriladigan preparatning dozasini hisoblab chiqamizamiz :

0,0071 x 1,8 = 0,01278 g

Bolaning vazni 10 kg bo‘lishini hisobga olib parsetamolning kerakli dozasini topamiz: 0,01278 x 10 = 0,1278 g.

2. X DF ham dori moddalarni dozasini bolalar uchun hisoblash jadvali keltirilgan (jadval)

GF X bo‘yicha

	Bolani yoshi	Bolaga mo‘ljallangan doza (katta odamlarga mo‘l-jallangan dozasini qismi)
1	1 yilgacha	1/24 - 1/12
	1 yil	1/12
	2 yil	1/8
	4 yil	1/6
	6 yil	1/4
	7 yil	1/3
	14 yil	1/2
	15-16 yil	3/4

3. V.Harnack tomonidan taklif etilgan usul

	Bolani yoshi, yil	Bolaga mo‘ljallangan doza (katta odamlarga mo‘l-jallangan dozasini qismi)
1	1/12	1/10
2	1/4	1/6
3	½	1/5
4	1	1/4
5	3	1/3
6	7,5	1/2
7	12	2/3

Bunda katta odamning tanasining yuzasi1,73 m² deb olinsa, YATCH tana yuzasi 0,2m², 6 oylik bolaning -0,35 m² ,1 yoshi- 0,43 m^2, 3 yoshli-0,6 m² , 6 yoshli 0,8m² 9 yoshli-1,1m². Shu sonlarga asoslanib qiyosiy nisbatni hisoblay olgan xolda yuqorida keltirilgan sonlar hisoblab chiqarilagan.

Kattalarga mo‘ljallangan dozasi asosida turli formulalar yordamida hisoblash.

Maxsus formulalar yordamida bolalarga kerakli doza hisoblab olinadi. Bunda asos qilib bolaning yoshi, vazni, tanasining yuzasi olinishi mumkin.

1) Augsberger tomonidan taklif etilgan usul

A = ( 4 x bolaning yoshi + 20)

A- bu kattalarning dozasidan olinadigan qismi, %%

2) Lenart G. tomonidan taklif etilgan usul. Bu usulning(Lenartning uchlik formulasi) afzalligi bolaning yoshi va vazni hisobga olingan va undan tashqari ayrim gurux DM ga bola organizmining sezgirligi xam hisobga olingan.

a) K = ( 2 x bolaning yoshi + bolaning vazni)

K- bu kattalarning dozasidan olinadigan qismi, %%

b) K⁺= ( 2 x bolaning yoshi x bolaning vazni + 12)- bu formula yordamida bola organizmi sezgirligi yuqori bo‘lmagan preparatlar(antibiotiklar,sulfanilamidlar, vitaminlar, fermntlar

v) K^-= ( 2 x bolaning yoshi x bolaning vazni - 12)- bu formula yordamida bola organizmi sezgirligi yuqori bo‘lgan preparatlar(opiy, barbituratlar)

3. 
   Sagel J. tomonidan taklif etilgan usul
   

	Bolani yoshi	Bolaga mo‘ljallangan doza (katta odamlarga mo‘l-jallangan dozasini qismi,%)
1	20 xaftagacha	13n+5
2	20-52 xafta	8n+7
3	1-9 yosh	3n+12
4	10-17 yosh	6n+16

n –bu bolaning yoshi,yil
4. Lucas tomonidan taklif etilgan usul ( asosan sedativ va narkotik moddalar uchun)

B=bolaning yoshi, yil x kattalar uchun doza

bolaning yoshi + 12

Shuni aloxida e’tiborga olish ke rak: YATCH uchun DM dozalarini aniqlashda individual yondashuv maqsadga muvofiqdir.