Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Mеloksikam va atsiklovir surtmalarining dinamik qvushqoqligi

Xarorat, ^0С	Mеloksikam surtmasi		Atsiklovir surtmasi
	ln η, Па·с	η, Па·с	ln η, Па·с	η, Па·с

Dinamik qovushqoqlikning haroratga bog’liqligini yaqqol ko’rinishi uchun olingan natijalarni chizma tariqasida ham kеltirish tavsiya etiladi.

Talabalarini o‘zlashtirishini tekshirish:

Test nazorat savollari

1. Surtma dori shakliga tugri ta’rif keltirilgan qatorni toping.

- bir eki bir necha dori moddalarni moy eki moysimon moddalar bilan aralashtirib tayerlangan yumshok dori shaklidir.

-kuyuk suyuklik bulib, sirtga kullash uchun belgilangan va teri xaroratida eriydigan dori shakllidir.

- bir-birida juda kam eki mutlako erimaydigan suyukliklarni maxsus ishlash yuli bilan olingan dori shaklidir.

- disperrs sistema bulib, tarkibiga kura dispersion muxit va dispers fazadan iborat dori shaklidir.

2. Agar retseptda surtma dorilarni konsentratsiyasi kursatilmagan bulsa, u xolda necha foizli kilib tayerlab beriladi

- 10 %

- 15 %

- 1 %

- 20 %

3. Asoslarning xususiyatiga kura kanday tayerlanadigan surtma dorilar bor?

- A, B, V javoblar tugri.

- gidrofob asoslarda tayerlanadigan surtma dorilar;

- gidrofil tipidagi asoslarda tayerlanadigan surtma

dorilar;

- emulsiya asoslarda tayerlanadigan surtma dorilar;

4. Dispers sistemasining xususiyatiga kura surtma dorilar kanday guruxlarga bulinadi?

- gomogen va geterogen

- eritma tipidagi surtma dorilar;

- emulsiya tipidagi surtma dorilar;

-Xammasi tugri

5. Surtma dorilar tasnifi-

- xammasi tugri

- tarkibi buyicha va konsistensiyasi buyicha

- dispers sistemasining xususiyatiga kura

- ta’sir kulami buyicha

6. Dispers sistemasining xili buyicha surtma dorilar

- gomogen va geterogen buladi

- kovushkok va suyuk buladi

- kuptarkibli va bir xil tarkibli buladi

- kuz uchun, rektal va burun uchun buladi

7. Gomogen surtmalarni kanday tiplari bor?

- kotishma, eritma, ekstraksion;

- osilma, ekstraksiya, aralash;

- kotishma, osilma,aralash;

- ekstraksion, osilma, emulsion;

8. Surtma dori shakli tayerlashda ishlatiladigan asoslarga

kuyilgan talablar.

- Xamma javoblar tugri.

- Kullash maksadiga muvofikligi va yumshok konsistensiyasi.

- Biologik bezararligi va mikroblarga karshi turgunligi.

- Fizikaviy va kimeviy turgunligi va neytral muxiti. Surtilgan joyidan engil artilishi

9. Eritma tipidagi gomogen surtmani kuyida keltirilgan kaysi moddalardan tayerlash mumkin?

- anestezin, kamfora, benzoy kislotasi, mentol, timol, fenol.

- vismut nitrat asosligi, dermatol, kalsiy karbonat

- sulfatsil natriy, dikain, dimedrol, kamfora

- kollargol, natriy tiosulfat, novokain, protargol.

10. Kotishma tipidagi gomogan surtmani kuyida keltirilgan kaysi moddalardan tayerlash mumkin?

- mum, spermatset, azokerit, parafin, lanolin, serezin.

- sulfatsil natriy, dikain, dimedrol, kamfora.

- vismut nitrat asosligi, dermatol, kalsiy karbonat.

- anestezin, kamfora, benzoy kislotasi, mentol, timol, fenol.

11. Quyida keltirilgan tarkibli surtma dori surtmalarning kaysi tipiga mansub

Oling: Mum - 5,0

Spermatset - 10,0

SHaftoli moyi - 35,0

Aralashtiring. Bering. Belgilang.

- gomogen-kotishma

- geterogen-osilma

- geterogen-emulsion

- gomogen- aralash

12. Quyida keltirilgan tarkibli surtma dori surtmalarning qaysi tipiga mansub?

Oling: Kamfora 2,0

Vazelin 6,0

Suvsiz lanolin 4,0

Aralashtiring. Bering. Belgilang.

- gomogen-eritma

- geterogen-osilma

- geterogen-emulsion

- gomogen- aralash

13. Oling: Kamfora surtmasi 10,0

Bering.Belgilang. Oekka surtish uchun.

Keltirilgan dorixatni tarkibini tugri kursating

- Kamfora 1,0; vazelin - 6,0; suvsiz lanolin -3,0

- Kamfora 3,0; vazelin -5,0; suvsiz lanolin -2,0

- Kamfora 2,0; vazelin -4,0; suvsiz lanolin -4,0

- Kamfora 6,0; vazelin - 3,0; suvsiz lanolin -3,0

14. Oling: Kanakunjut moyi

SHaftoli moyi teng mikdorda 25,0

Mum 15,0

Lanolin 10,0

Aralashtiring. Bering. Belgilang.

Keltirilgan dorixat buyicha moddalarni eritish ketma ketligini tugri kursating.

- Mum, lanolin, kanakunjut moyi, shaftoli moyi.

- SHaftoli moyi, kanakunjut moyi, mum, lanolin.

- Lanolin, kanakunjut moyi, shaftoli moyi, mum.

- Mum, shaftoli moyi, kanakunjut moyi, lanolin.

15. Oling: Kamfora 0,2

Mentol 0,1

Suvsiz lanolin 5,0

Vazelin 5,0

Aralashtiring. Bering. Belgilang.

Keltirilgan dorixat buyicha umumiy ogirlik nechaga teng ?

- 10,3

- 10,5

- 13,0

- 11,3

1. 
   A.P Rеbindеr tеrminologiyasiga asosan strukturoviy-mеxanik xossalarga qaysilar kiradi?
   

A. plastiklik

B. zichlik

V. qovushqoqlik

G. turgunlik

D. qattiqlik

2. 
   Kuchning sirtga nisbati τ = F/snima dеb nomlanadi?
   

А. siljish kuchlanishi

B. qovushqoqlik

V. Siljish tеzligi gradiеnti

G. Dеformatsiya

D. Elastiklik moduli

3. Дисперс системаларнинг структура-механик хоссалари нимага боғлиқ?

А. Ayni sistеmani hosil qiluvchi moddalarning kimyoviy tabiatiga

B. Moddalarning agrеgat holatiga

V. zarrachalarning kontsеntratsiyasiga, ularning shakliga

G. dispеrsion muhit zarrachasi bilan dispеrs faza zarrachasi

orasidagi molеkulyar va elеktrostatik o’zaro ta'sir kuchlariga

D. Hamma javob to’g’ri

4. Qaysi olimning ma'lumotiga ko’ra, tutinish kuchlari tabiatiga qarab, barcha strukturalar ikki turkumga: koagulyatsion va kondеnsatsion-kristallizatsion strukturalarga bўlinadi?

A. Maksvеll

B. Rеbindеr

V. Guk

G. Bingеm

D. Eynshtеyn

5. η = τ* γ nima dеb nomlanadi?

A. siljish kuchlanishi

B. Suyuqlikning qovushqoqligi

V. Siljish tеzligi gradiеnti

G. Dеformatsiya

D. Elastiklik moduli

Nazorat savollari

Surtmalar deb qanday dori turiga aytiladi? Surtmalarning ishlatilishi, konsistensiyasi, tarkibi, dispers sistema turi, ta’sir etish xarakteri bo’yicha tasnifi. Geterogen surtma deb qysi surtmaga aytiladi? Suspenzion sirtma deb nimaga aytiladi? Suspenzion surtma tarkibidagi qtiqfaza 5% dan kam bo’lsa, ular qaysi usulda dispergirlanadi? Suspenzion surtma tarkibidagi qttiq aza 5% 25% gacha tashkil qlsa, ular nima yordamida maydalanadi? Suspenzion surtmalarni sifati qysi ko’rsatkichlar bo’yicha baholanadi?

Adabiyotlar

1 Чуешов В.И., Е.В.Гладух, И.В.Сайко и др. Технология лекарств промышленного производства. В 2-х ч. Винница: Нова Книга, 2014.- 1289с, учебник 2. Миралимов М.М., Абдуллаева Х.К., Назарова З.А. Стерил дорилар технологияси. Тошкент.-2006.-209

3. Aulton M.E., K. Taylor. Aulton's Pharmaceutics, 4th Edition//Churchill- Livingstone, London, United Kingdom, 2013- 908 pages

4. Тихонов А.И., Ярных Т.Г. ТехнологиялекарствХарьков.-2002.- 704 с.

5.Kраснюк И.И., Михайлова Г.В,.Чижова Е.Т. Фармацевтическая технология. М.:-2004.-464 с.

6. Синёв Д.И., Марченко Л.Г., Синёва Т.Д. Спаравочное пособие поaптечной технологии лекарств.-С. Петербург 2001.-316 с.

7. Махмуджонова К.С., Кариева Ё.С., Умарова Ф.А., Ризаева Н. “ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТ УСУЛЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ” Фармацевтик технология мутахассислиги магистратура резидентларига фани учун лаборатория машғулотларига ўқув-услубий қўлланма. Тошкент.-2010.