Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Dorilarning ta’mini aniqlash usullari

Kichik (minimal) konsentratsiyalar usuli. Bu usul bo‘yicha preparatning 10 ta konsentratsiyasi oldingisiga ko‘ra 1:1,5 nisbatda tayyorlanadi va korrigirlovchi modda bilan suv muhitida ta’mi o‘rganiladi. Eritmalarning ta’midagi farq korrigirlovchi moddaning niqoblash qiymatini belgilaydi. Qanchalik farq katta bo‘lsa, shuncha korrigirlovchi moddaning potensiali yuqori hisoblanadi.

Sonli indekslarn ianiqlash usuli.Dori moddaning asosiy ta’mi ballarda belgilanadi – 0 dan 5 gacha. Yuqori indeks ko‘rsatgichi muhitning niqoblash kuchin iifodalaydi.

Korrigirlovchi moddalarni organoleptik usulda baholash (prof.A.I.Tensovataklifetganusul). Bu usul tajriba o‘tkazilayotgan da sezish va his etish kuchi nifarqlash qobiliyatiga asoslangan. Organoleptik baholash bir guruh ko‘ngillik shaxslarda (20 taodam) 5 ballik sistema bo‘yicha o‘rtacha arifmetik qiymatini aniqlash bo‘yicha olib boriladi. Bunda qanchalik son ko‘rsatkichi yuqori bo‘lsa, shunchalik korrigirlovchi moddaning ta’sir iyuqori hisoblanadi.

Harf va son indekslari bo‘yicha ta’mni baholash usuli.Ta’mni to‘g‘ri va ob’ektiv ravishda niqoblash maqsadida “ta’m formulasi” tushunchasi taklif etilgan. Preparatning asosiy organoleptik ta’m ko‘rsatkichlari harf va son indekslar bilan baholanadi va “ta’m xaritasi” tuziladi, bu esa tajriba nihoyasida dori vositaning umumiy ta’m formulasini aniqlashga imkon beradi. Standarteritmalarningta’minita’riflashuchunquyidagiko‘rsatkichlardanfoydalanishmumkin (1-jadval).

1-jadval