Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

II.
 
Yumshoq dori turilarini biosamaradorligini agar-agar geliga to‘g‘ri diffuziya 
usuli bilan aniqlash. 
2% salitsil kislotasining surtmasi turli asoslarda tayyorlanadi: 
1. Vazelin  
2. Jelatin-glitserin 
Aniqlash:
 avval 20 ml 2% agar-agar geli tayyorlanadi. Buning uchun idishga 0,4g agar-agar 
solinib,  ustiga  xona  haroratidagi  tozalangan  suv  quyiladi  va  30  daqiqaga  bo‘kish  uchun 
qoldiriladi.  So‘ng  1-2  daqiqa  qaynatib,  suv  bilan  hajmi  20  mlgacha  yetkaziladi.  Sovutilgan 
agar geliga 1 ml 5% temir (III) xlorid indikatori solinadi, aralashtiriladi va Petri idishi  yoki 
bir  xil  diametrli  probirkalarga  iliq  holda  quyiladi.  So‘ng  muzlatgichga  10-15  daqiqaga 
qo‘yiladi va turli asoslardagi 2% salitsil kislotasi surtmalaridan 2 gdan probirkadagi 2% agar 
geli  ustiga  solinadi  va  0,5;  1;  2  soat  mobaynida  salitsil  kislotaning  diffuziya  tezligi 
millimetrli  shkala  yordamida  binafsha  ranga  bo‘yalgan  maydonini  o‘lchash  yordamida 
aniqlanadi. 
3.
 
Petri  idishiga  3-5  mm  qalinlikda  2%  agar  geli  quyiladi  va  sovuganidan  keyin  bir  xil 
chuqurcha  hosil  qilib  2 gdan  2%  salitsil  kislotasining  surtmasi  solinadi  va  0,5, 1,  2  soatdan 
so‘ng  bo‘yalgan  maydon  hajmi  o‘lchanadi.  Olingan  natija  bo‘yicha  chizma  chiziladi  va 
diffuziya koeffitsenti (K) quyidagi tenglama orqali hisoblanadi: 
U 
K = --------; 
X 
   Bunda : 
                   U - diffuziya chuqurligi mm, 
                   X - diffuziya vaqti,soat, 
                   K - diffuziya koeffitsenti 
Ikki xil aniqlash usullari orqali olingan natijalar solishtiriladi. 
Topshiriqlarni bajarish uchun kerakli materiallar, asbob-uskunalar: 
a) Dializ trubkasi (diametri 2sm),  
b) Laklanmagan polietilen,  
s) Petri kosachasi (2 ta), probirka (2 ta), suv hammomi,  
d) Mor torozi, qo‘l torozi, toshlar, havonchalar,  
i) Chinni kosachalar, plastmassadan tayyorlangan og‘zi keng idishlar (surtmalar uchun), 
etiketkalar yozish uchun qog‘oz.  
Jelatin (1,0 gdan), glitserin (100,0 g), tozalangan suv, vazelin (200,0 g) salitsil kislotasi (2,0 

---

170 
 
g),  vazelin  moyi  (10,0  g),  natriy  gidroksid  0,01  mol,  1%  fenolftalein  eritmasi,  5%  temir 
xlorid eritmasi.