Toshkent farmasevtika instituti toksikologik kimyo kafedrasi

Chinligini aniqlash. 1. Rang hosil qiluvchi reaktivlar bilan reaksiyasi. Kichik chinni idishlarda ishqoriy muhitda olingan xloroformli ajralma porlatilib, qoldiq ustiga Marki, Frede, Mandelin va Erdman reaktivlari tomizilsa, morfin yoki boshqa opiy alkaloidlari bo‘lgan holda binafsha rang hosil qiladi.
2. Temir (III) xloridi bilan reaksiyasi. Temir (III) -xloridning eritmasi morfin tarkibidagi fenol gidroksili bilan reaksiyaga kirishib zangori rang hosil qiladi. Bu reaksiya sezgirligi yuqoridagi reaksiyalar sezgirligidan kam, lekin, u morfinni boshqa opiy alkaloidlardan farq qilishda ahamiyatli. Kodein, geroin, dionin kabi moddalarda fenol gidroksili turli radikallar bilan band bo‘lganliklari uchun temir (III) -xlorid bilan reaksiyaga kirishmaydi.
3. Vagner reaktivi bilan reaksiyasi. Yodning kaliy yodiddagi eritmasi (Vagner reaktivi) morfin bilan kristall cho‘kma hosil qiladi. CHo‘kmani mikroskop ostida qaralsa, xarakterli to‘g‘ri to‘rtburchakli plastinkalardan iborat kristallar ko‘rinadi. Reaksiyaning sezgirligi 0,03 mg morfinga teng. Atropin, brutsin, kofein, skopolamin va boshqa alkaloidlar bu shakldagi mikrokristallarni hosil qilmaydi.
4. Morfinga farmakologik tekshirish ham olib borish mumkin - u ko‘z qorachig‘ini toraytiradi.
5. Geksatsianoferrat (III) kaliy va temir (III) xloridi ishtirokidagi reaksiya. Ishqoriy muhitdan olingan xloroformli ajralmani porlatib qoldiq suvda eritilgach ustiga geksatsianferrat (III) kaliy va temir (III) xloridi aralashmasidan tomizilsa, ko‘k rang yoki shu rangdagi cho‘kma hosil qiladi.
6. YUpqa qatlam xromatografik usulda aniqlash. Sistema: efir -atseton-25%-ammiak 40:20:2 nisbatdagi aralashmasi, aniqlovchi reagent modifikatsiyalashgan Dragendorf reaktivi, Rf=0,18 ga teng, qizg‘ish-qo‘ng‘ir randagi dog‘ hosil qiladi.
7. UB-spektri bo‘yicha aniqlash. Morfin asos holida etil spirtidagi eritmasi 287 nm da, 0,1 n natriy ishqoridagi eritmasi 250 va 296 nm da, 0,1 n sulfat kislotasidagi eritmasi 284 nm da, morfin gidroxlorid va sulfat tuzlarini suvdagi eritmasi esa 285 nm da spektral maksimumlar hosil qiladi.
8. IQ-spektrlari 805, 1243, 1448 va 945sm^-1 ga teng.