Тошкент фармацевтика институти

YUrak porogi. YUrak klapanlari funksiyasi yurakning organik o„zgarishi oqibatida 
buzilishi 
va 
qon 
aylanishning 
izdan 
chiqishi. 
Poroglar  to„g„ma  va  orttirilgan  bo„ladi.  Tug„ma  porok  ona  qornida  bolaning  normal 
o„smasligi,  yurak  qon-tomir  tizimining  notug„ri  shakllanishi  tufayli  paydo  buladi. 
o„mumiy  porogning  1-3%  ni  tashkil  etadi.    Orttirilgan  porog-  90%  ini  tashkil  qilib, 
asosan revmatizm sabab bo„ladi. 
Klapan  yoki tomirning zararlanishiga kura  mitral klapan porogi, 3 tavaqali klapan 
porogi kabilar farqlanadi. 
Kechishi YUrak klapanlardagi organik o„zgarishlarni tiklab bo„lmaydi. Lekin yurak 
kompensatsiyasiga ko„ra shiddatli ishlaydi. 10-12 yildan so„ng yurak dekompensasiyasi 
kuzatiladi.(  yurak  muskullarining  bushashishi)  Bunda  nafas  siqiladi,  terida  kukarish 
(sianoz),  venada  qon  dimlanishi,  tana  shishi,  moda  almashinuvining  va  qon  bilan 
ta‟minlashni  buzilishi  kuzatiladi,  bemor  ozib  ketadi.  Srajesko  va  Vasilenko  tasnifiga 
ko„ra  porogning  3  bosqichi,  ya‟ni  1-bosqichda  qon  dimlanmaydi,  jismoniy  mexnatda 
xarsillash  va  yurak uynashi kuzatiladi. 2-qon aylanishning buzilishi, xalloslash, venada 
qon dimlanishi, oyoq shishi kuzatilib, ish qobiliyati susayadi. 3- qon aylanishi buzilishi 
bilan  birga  organlar  funksional  va  morfologik  o„zgarishlarga  uchraydi  va  bemor  ishga 
yaroqsiz bo„lib qoladi. 
Davolash  3  bosqichda  olib  boriladi.  1.  Bemor  kamida  2  xafta  urinda  bulib,  engil 
xazm  buluvchi  taomlar,  adonis  preparatlari,  diuretiklar,  trankvilizatorlar  berilib,  tuz  va 

---

 
86 
suyuqlik  mikdori  cheklanadi.  sanatoriyalarda  davolanish  tavsiya  etiladi.  2.  1-2  oy 
o„rinda  yotadi,  yotoq  yarasining  oldini  olish  maqsadida  kamfora  suriladi,  nafasni 
engillatish  choralari  kurilib,  sutkalik  siydik  miqdori  aniqlanadi.  Suyuqlik  miqdori 
cheklanib,  yog„siz  taomlar,  baliq,  tuxum,  sabzavotlar  va  rezavor  mevalar  beriladi. 
Digitalis  preparat  damlamalari  ichiriladi.  kuniga  3  maxal  15  tomchidan  lantazid, 
srofantin va glyukoza venaga, diuretiklar (nourit,gipotiazid), og„ir shaklida revmatizmga 
qarshi preparatlar beriladi. 3- bemor kasalxonada vrach nazoratida bulishi kerak. 2-nchi 
bosqichdagi  dorilardan  tashqari  kordiamin  kamfora,  kofein,  narkotiklar  in‟eksiya 
qilinadi.