Тошкент фармацевтика институти

O„tkir yiringli infeksiyalar. 
Ko„pincha  o„tkir  yiringli  infeksiyalarni  safilakokk,  sreptokokk,  ichak  tayoqchasi, 
pnevmokokk, ko„k yiring tayoqchasi qo„zg„atadi. 
Yiringli jarayonning kechishi va  oqibati quyidagi omillarga bog„liq: 
1.  Makroorganizmning immunologik holati,  
2.  Mikroblarning biologik xususiyatlari-dozasi, virulentligi va b. 
3.  Mikrob tushgan o„choqning anatomo-fiziologik xususiyatlari; 
4.  Qon aylanishning holati, 
5.  Bemor qoni tarkibi,  
6.  Tananing allergiyalanish  darajasi. 
Mikroorganizmlar  tanaga  tushganda  quyidagi  mahalliy  belgilar  kuzatiladi:  arterial 
giperemiya,  shish,  og„riq,  shu  soxada  haroratning  ko„tarilishi,  a‟zo  va  to„qimalar 
faoliyatining buzilishi. YAllig„lanish ekssudatida ko„p miqdorda leykostitlar yig„iladi. 
Umumiy 
reaksiyalarning 
kelib 
chiqishi 
bakteriyalar 
toksinlarining 
va 
to„qimalarning  parchalanish  mahsulotlarini  miqdoriga,  tananing  himoya  kuchlariga 
bog„liq.  Umumiy  klinik  belgilariga  tana  haroratining  oshishi,  titrash,  bosh  og„rig„i, 
umumiy holsizlik, aql-xushning xiralashuvi kiradi. YUrak-qon tomir, jigar va buyraklar 
faoliyati  izdan  chiqadi.  Qon  tarkibidagi  o„zgarishlar:  kamqonlik,  ECHT  oshishi, 
leykostitar  formulaning  chapga  siljishi  va  b.  Jigar  shikastlanganda  globulinlar  miqdori 
ortishi,  albuminlar  miqdori  esa  kamayishi,  buyrak  shikastlanganda  peshobda  oqsil  va 
silindrlar paydo bo„lishi kuzatiladi. 
Yiringli infeksiyalarni oldini olish uchun quyidagilarga e‟tibor berish lozim: 
1.  Shikastlanishlarning oldini olish, 
2.  Shikastlanishlarda birinchi tibbiy yordamni to„g„ri tashkil qilish, 
3.  Qandli diabet va b. kasalliklarni davolash, 
4.  Turli yiringli jarayonlarni o„z vaqtida davolash. 
Kasalxona ichi infeksiyalarini oldini olish uchun quyidagilar amalga oshiriladi: 
- bo„limda  ishlovchilar orasida safilakokk tashuvchilarini sanatsiya qilish, 
- bo„limning sanitariya-gigiena holatini qattiq nazorat qilish, 
- o„tkir jarrohlik infeksiyasi aniqlangan bemorlarni ajratish, 
-  muolaja  va  jarrohlik    amaliyoti  o„tkazilayotganda  aseptika  va  antiseptika 
qoidalariga amal qilish, 
-  faol emlash,  
-  gripp  epidemiyasi  vaqtida  maxsus  niqobchalardan  foydalanish,  chunki  bu    ham 
organizmni kuchsizlantirib, yiringli infeksiyalar rivojlanishiga sharoit yaratadi. 
O„tkir  yiringli  infeksiyalarni  davolash  asosan    yallig„lanish  o„chog„ini 
chegaralashga  qaratiladi.Buning  uchun  yallig„lanish  o„chog„i  atrofiga  novokain  va 

---

 
75 
antibiotiklar  yuborish,  vena  yoki  mushaklar  orasiga  antibiotiklar  yuborish, 
fizioterapevtik  muolajalar  tavsiya  etish  va  boshqa  tadbirlar  bajariladi.  Bundan  tashqari 
yiringlagan  to„qimani  yiringdan  tozalash,  antiseptik  dorilar  bilan  yuvish,  gipertonik 
eritma  bilan  tampon  qo„yish  va  boshqa  tadbirlar  bajariladi.  Organizmning  immun 
tizimini  yaxshilash  maqsadida  vitaminlar,  autogemoterapiya,  kaloriyali  va  sifatli 
ovqatlanish  tavsiya  etiladi.  YArani  nekroz    massalaridan  tezroq  tozalanishi  uchun 
proteolitik  fermentlardan  (ximotripsin,  terrilitin)  foydalaniladi.  Ayrim  hollarda 
immunomodulyator preparatlari (timolin, timoglobulin v.b. ) beriladi. Antibiotiklar bilan 
davolash, faol va passiv emlash usullaridan foydalaniladi.