Тошкент фармацевтика институти

Gipoglikemiya.  Bosh  miyani  uglevodga  bo„lgan  tanqisligidan  kelib  chiqadi. 
Kondagi qand miqdori 0,5 g\l dan past bo„lganda bu kasallik rivojlanadi. Gipoglikemik 
koma diabetiklarga insulin moddasini ortiqcha yuborilganda, uglevodlarning tanaga kam 
tushishidan yoki ularning jismoniy va ruxiy zuriqqanda kuproq sarflanishidan xamda 

- 
xujayralarning usmasining insulinni ortiqcha ishlab chiqarishidan kelib chiqadi. 
Belgilari.  Ortiqcha  quzg„aluvchanlik,  bezovtalik,  kuchli  ochqash,  bosh  aylanishi, 
og„izdan atseton xidi kelishi, terining oqarishi,sovuq ter bosish, kungil aynish, AD ning 
oshishi, taxikardiya kuzatiladi. Ammo nafas siqishi kuzatilmaydi. 
Og„ir xollarda es-xushning yuqolishi, tonik titrashlar, nutqning buzilishi, nafasning 
yuzakiligi,  AD  pasayishi,  bradikardiya,  qonda  qand  miqdorining  keskin  kamayishi 

---

 
90 
kuzatiladi.  Bosh  miyadagi  qaytmas  o„zgarishlar  tufayli  bemor  xalok  bo„lishi  xam 
mumkin. 
BTYO.  Engil  xolatida  shirin  choy  ichirish  lozim.  Undan  sung  40-50  ml  40%  li 
glyukoza  eritmasi  venaga  yuborilib,  bemor  xushiga  kelmasa  yana  takrorlanadi.    Teri 
ostiga 0,5-1 ml 0,1% li adrenalin yuboriladi. Samara bermagan paytda glyukortikoidlar 
(gidrokortizon  75-100  mg,  prednizolon  30-60  mg)  500  ml  5  %  li  glyukozada  eritib 
yuboriladi.  
Tutqanoq-ruxiy  kasallik  bo„lib,  bosh  miyada  patologik  epileptogen  o„choq  hosil 
bo„lishi bilan tavsiflanadi. Tutqanoq xurujining  bir necha turlari ajratiladi: 
-  katta  tutqanoq  xurujlari-eng  og„ir  shakli  bo„lib,  tonik-klonik  qisqarishlar,  es-
xushni  yo„qolishi,  markaziy  nerv  tizimining  umumiy  susayishi  bilan    kechadi.  Bemor 
og„zidan  ko„pik  kelib,  yiqilib  tushadi,  nafas  yo„llari    aspiratsiyasi  natijasida  bemor 
asfiksiyadan halok bo„lishi mumkin, 
-  psixomotor  qo„zg„alishlar-  bemor  o„zini    boshqacha  tutadi,  moslashmagan 
harakatlar  qiladi,  lekin  keyinchalik  bularni  eslay  olmaydi.  Ko„pincha  es-xushni 
xiralashishi kuzatiladi, lekin xurujlar ruy bermaydi. 
-  kichik  xurujlar-  qisqa  vaqtga  xushini  yo„qotish,  yuz  va  boshqa  mushaklarni  
uchishi va b. belgilar kuzatiladi.  
BTYO.  
Katta  tutqanoq  xurujlari  vaqtida  bemorning  nafas  yo„llarini  sulak  va  ko„pik 
massalaridan  tozalash,  tilni  orqaga  ketib  qolmasligi  uchun  tortish  kerak.  Xurujlarni 
bartaraf  etish  uchun    fenobarbital,  benzonal  va  boshqa  barbituratlardan  foydalanish 
mumkin.  Sibazon,  klonazepam  preparatlari,  og„ir  hollarda  esa  narkoz  vositalaridan 
foydalanish mumkin. Bemorga osoyishtalovchi rejim tavsiya etiladi.