Тошкент фармацевтика институти

O„TKIR TERAPEVTIK KASALLIKLAR. 
Reja 
1.O„tkir yurak va tomir etishmovchiligi 
a) SHok va kollaps belgilari, BTYO 
b) YUrak astmasi belgilari, BTYO 
2.Gipo va giperglikemik komalar va unda BTYO  
3.Tutqanoq kasalligi va unda birinchi tibbiy yordam 
YUrak va tomirning  o„tkir etishmovchiligi- tomirlar tonusining pasayishi, vena 
va kapillyar qon tomirlarning kengayishi natijasida kelib chiqadi. Oqibatda qon bosimi 
pasayadi, yurakka qon kelishi kamayadi. Sababi: psixik travmalar, MNS travmasi, og„ir 
jaroxatlanish bulib, bemor shok va kollaps xolatiga tushib qoladi.  
SHok 
va 
kollaps 
infeksiya 
va 
intoksikatsiyalarda 
tomirlarning  o„tkir 
etishmovchiligi tufayli qon aylanishning buzilishi kollaps deyilib,jaroxatlanish, travma, 
kuyish, peritonitlarda buladigan kollaps xolati shok deyiladi.  
Belgilari: bemor xushidan ketmaydi, o„zini zaif sezadi, tana xarorati pasayib oyoq 
qo„llari  muzlaydi,  kuz  qorachig„i  kengayadi,  yuzi  kukarib  sovuq  ,yopishqoq  ter  bilan 
qoplanadi, til va og„iz qurib, tashnalik sezadi. Nafas yuzaki, puls tezlashgan, sezilarsiz, 
arterial va venoz qon bosimi pasayadi, siydik miqdori ancha kamayadi. 
BTYO:  toza  xavoga  olib  chiqish,  kiyim,  kukrak  va  buyin  soxasidagi  tugmalar 
echiladi,  boshini  past  qilib  yotqiziladi,  xushiga  keltirish  uchun  yuziga  sovuq  suv 
purkaladi,  navshatir  spirti  xidlatiladi.  Xushiga  qaytmasa  kofein,  kamfora  in‟eksiya 
qilinadi,  sun‟iy  nafas  beriladi,  narkotiklar,  tomir  toraytiruvchi  (adrenalin,  noradrenalin, 
efedrin, mezaton), MNS ni quzg„atuvchilar (kofein, srixnin, kamfora) beriladi.