Тошкент фармацевтика институти

 

O‘TKIR JARROHLIK KASALLIKLARI 

 

Reja: 

 1.  O„tkir  appenditsitning  kelib  chiqish  sabablari,  asoratlari,  asosiy  belgilari  va  unda 

ko„rsatiladigan  BTYO 

2.  O„tkir  xolitsitsitning  kelib  chiqish  sabablari,  asosiy  belgilari,  asoratlari  va  unda 

ko„rsatiladigan  BTYO 

 3.  O„tkir  pankreatit  va  peritonit  kasalliklarining  kelib  chiqish  sabablari,  asosiy 

belgilari,  asoratlari  va unda ko„rsatiladigan  BTYO 

4.  Me‟da  va  12  barmoqli  ichakning  teshilishi  va  qon  ketishi  kelib  chiqish  sabablari, 

asosiy belgilari,  asoratlari  va unda ko„rsatiladigan  BTYO 

5.  CHurrak  va  ichakning  buralib  qolishi,  ularning  kelib  chiqish  sabablari,  asosiy 

belgilari,  asoratlari  va unda ko„rsatiladigan  BTYO. 

 

O„tkir  jarrohlik  kasalliklari  to„satdan  boshlanib,  tez  rivojlanadi  va  hayot  uchun  xavfli 

asoratlarni  qoldiradi.  Bu  kasalliklar  albatta  jarrohlik  aralashuvi  bilan  davolanadi.  Bu 

kasalliklarga  quyidagilar  kiradi: 

1) yallig„lanish  kasalliklari-o„tkir  appenditsit, xoletsistit,  pankreatit.  peritonit; 

2)  kovak  a‟zolarning  yorilishi  (me‟da  va  o„n  ikki  barmoq  ichak  yarasining  teshilishi, 

ichak yarasining  yorilishi; 

3) o„tkir ichak tutilishi  (ichak  tutilishi,  churraning  chiqib qolishi; 

4)  ichki  qon  ketishlar-me‟da-ichakdan  qon  ketishi,  bachadondan  tashqari 

homiladorlik; 

 5) qorin bo„shlig„i a‟zolarining  ochiq va yopiq SHikastlanishlari. 

Yug„on  ichak  chuvalchangsimon  o„simtasi-appendiksning  nospetsifik  yallig„lanishi 

utkir  appenditsit  kasalligi  deyiladi.  Kasallikning  kelib  chiqish  sababi  appendiksning 

bo„shlig„iga  qoldiq  massaning  yig„ilishi  va  u  erda  mikroorganizmlarning  rivojlanishi 

natijasida  o„simtaning  parda  qavatlari  yalliglanishidir.  Utkir  appenditsit  bir  necha 

---

 

 

kurinishlarda  kechadi.  Kataral  shakli-chuvalchangsimon  o„simta  shilliq  pardasi  qizarib 

(giperimiya)  yallig„lanishi,    flegmanoz  shakli-chuvalchangsimon  usimtaning  fibroz  yiringli 

qoplam  bilan  qoplanishi,  gangrenoz  shakli-chuvalchangsimon  usimtaning  oziqlanishi 

buzilishidir.  Flegmanoz  va ganrenoz shakllari  kasallikning  og„ir formalaridir. 

Asosiy  belgilari:  bemor  kasallik  boshlanishida  qorinnnig  yuqori  qismida,  kindik 

atrofida,  keyinchalik  esa  qorinning  ung  va  pastki  qismida    og„riqdan  shikoyat  qiladi. 

Bemorda  intoksikatsiya  belgilari,  titrash,og„iz  qurishi,  xolsizlik,  kungil  aynishi  va  qusish, 

puls  tezlashishi,  tana  xaroratining  oshishi  kuzatiladi.  Og„ir  shakllarida  bu  belgilarning 

kuchayishi  kuzatiladi.  Aniq  tashxis  quyishning  maxsus  belgisi-SHyotkin-Blyumberg 

simptomi  yordamida,  ya‟ni  osoyishtalik  bilan  barmoqlar  yordamida  usha  soxani  sekin 

bosib  birdan  quyib  yuborilganda  qorinning  ung  pastki  qismida  qattiq  og„riq  kuzatilishi, 

shuningdek,  qorin pardasining  tarangligi,  leykostitoz  kabi belgilar  bilan  aniqlanadi. 

BTYO.  Bemor  utkir  appenditsitga  shubxa  qilinganda  uringa  yotqiziladi  va  qorin 

soxasiga  muzli  xaltacha  quyiladi.  Bemorga  narkotiklar  va    surgi  dorilar  berish,  klizmalar 

qilish,  qoringa grelka  quyish qatiy man etiladi.  Bemor tezda shifoxonaga yuborilishi  kerak. 

O„t  pufagining  o„tkir  yallig„lanishi  o‘tkir  xoletsistit  deyiladi.Bu  kasallik  kup  uchrashi 

bilan  appenditsitdan  keyingi  urinda  turadi  va  o„t  qopida  va  yo`llarida  tosh  yig„ilishi  bilan 

bog„liqdir.  Toshning  yig„ilishiga  sabab  moddalar  almashinuvining  buzilishi,  kamxarakatlik 

va boshqalardir.SHakllari: 

a)  kataral-shilliq  parda  yallig„lanishi    b)  flegmanoz-  ut  pufagi  barcha  qavatlari  yiringli 

yallig„lanadi  v) gangrenoz-ut  pufagi  devorlari  nekrozga uchraydi.  

Belgilari:  xoletsistit  xuruji  tusatdan,  kupincha  kechqurun  boshlanib,  jigar  satxida  ,ung 

qovurg„a  osti  soxasida  kuchli  og„riq  turadi.  kungil  aynish,  qusish,  ishtaxaning  pasayishi, 

tana  xaroratining  kutarilishi,  et  uvishishi,  pulsning  tezlashishi,  og„izda  temir  mazasi, 

jig„ildon  qaynashi,  qonda  leykostitoz  (1  mm

z 

.qonda  15000-20000)  kuzatiladi.  Og„ir 

turlarida  bu  belgilar  yaqqolroq  namoyon  buladi.    Aniq  tashxis  quyishning  maxsus  belgisi- 

ung tomon qovurg„alariga  kaft yoni bilan  urilganda  og„riqning  kuchayishi  xisoblanadi. 

        BTYO.  

O„tkir  xoletsistit  xurujida  xam  bemorga  og„riq  qoldiruvchi,  surgi  dorilar  va 

antibiotiklar  berish,  oshqozonnni  yuvish,  qayt  qildirish  taqiqlanadi.  Bemor  uringa 

yotqizilib,  muzli  xaltacha  quyiladi  va  tezda  kasalxonaga  olib  borilishi  lozim.Kasallikning 

og„ir turlari  tezlikda  operatsiya qilinadi.