Тошкент фармацевтика институти

Sovuq olish. 

To„qimalarni  past  xarorat  ta‟sirida  SHikastlanishi  sovuq  olish  deyiladi. Ko„proq Sibir 

va  Uzoq  SHarq  mintaqalarida  uchraydi.  Sovuq  olishda  xavo  xarorati,  kiyim,  namlik, 

shamol,  kishining  shaxsiy  moslashuv  xususiyatlari    rol  o„ynaydi.  Masalan,  sovuq 

mintaqada  yashovchilar  ancha  moslashgan  bo„ladi.  Alkogol  qon  tomirlarni  kengaytiradi  va 

issiqlikni  yo„qolishiga olib kelib,  sovuq olishni kuchaytiradi.   

Sovuq  olishning  reaktiv  oldi  va  reaktiv  davri  farqlanadi.  Reaktiv  oldi  davri  bir  necha 

soatdan  1  kungacha  davom  etib,  terining  oqarganligi,  sianoz,  sovuqligi,  kam  sezuvchanligi 

bilan  tavsiflanadi.  Sovuq  urgan  soxada  achishish    va  paretseziya  seziladi,  og„riq  bo„lishi 

mumkin.  SHikastlangan  soxada xarorat me‟yoriga kelishi  bilan  reaktiv  bosqich boshlanadi. 

Reaktiv  bosqichda  terining  qizarishi,  qizishi,  og„riq  achishish  kuzatiladi.    Teri 

shishgan,  rangi  har  xil  bo„ladi.  SHish  va  terining  rangi  SHikastlanishning  chuqurligini 

bildirmaydi. 

Sovuq olishning  4 darajasi farqlanadi: 

1-darajali  sovuq  olganda qon tomirlari  torayib ketishi natijasida sovuq olgan soxadagi 

teri  oqarib  yoki  ko„karib  ketadi  va  xech  narsani  sezmaydi.  davolash  natijasida  bir  necha 

kundan keyin  bu o„zgarishlar yo„qoladi. 

---

 

 

2-darajali  sovuq  olishda  tiniq  suyuqlikka  to„lgan  po„fakchalar  xosil  bo„ladi.  Terini 

o„suvchi qavati shikatslanmagani  uchun u 1-2 xaftada tiklanadi.   

3-darajali  sovuq  olishda  qonli  suyuqlik  bilan  to„lgan  po„faklar  xosil  bo„ladi. 

To„qimalar  chuqur  SHikastlangan  uchun  u  tiklanmaydi,  agar  teri  kuchirib  utkazilmasa, 

chandiq xosil bo„ladi. SHikastlangan  soxada sezgi yo„qoladi. Nam nekroz kuzatiladi. 

4-darajali  sovuq  olishda  (mumiyolanish)  bo„g„imlar  va  suyaklar  ham  shikatslanadi.  

Sovuq  urgan  soxa  qorayib,  quriy  boshlaydi.  Og„riq  va  zaxarlanish  natijasida  bemor  xalok 

bo„ladi.  

BTYO.  Sovuq  olgan  odamni  issiq  xonaga  olib  kirish,  nam  kiyimlarni  echib  tashlash, 

badanni  sovuq  urgan  joyini isitish, qon aylanishini tiklash uchun massaj qilish zarur. Sovuq  

urgan  odamni  iliq  vannaga    kiritib,  suv  xarorati  atsa-sekin  36

0

S  gacha  oshiriladi.Keyin 

bemor  issiqqa  uralib,  badanni  SHikastlangan joyiga aseptik bog„lam quyiladi. Sovuq urgan 

soxaga  yog„  va  mazlar  surtish  mumkin  emas.  Bemorga  issiq  choy, kofe ichiriladi, so„ngra 

shifoxonaga  yuboriladi.  Og„ir  xollarda  analgetiklar  qilinadi,  Yurak-qon  tomir  va  nafas 

faoliyatini  tiklashga  harakat  qilinadi.  Teriga  infeksiya  tushishini  oldini  olish,  organzmni 

tiklash  uchun  vitaminli  ovqatlanish  zarur.  Sovuq  olgan  kishiga  qoqsholga  qarshi  zardob 

yuboriladi. 

Dala  sharoitida 

1.  Nam oyoq kiyim, qo„lqop, paypoq echiladi. 

2.  Issiq qo„l bilan tananing  sovuq olgan joylari  isitiladi. 

3.  Issiq ichimlik  beriladi. 

4.  Bog„lom qo„yiladi. 

5.  SHifoxonaga yuboriladi. 

Uy sharoitida 

1.  Nam oyoq va uts kiyimlari  echiladi. 

2.  Bemor 17-18

0

  S li vannaga  kiritilib,  suv xarorati 36

0

 S gacha atsa-sekin ko„tariladi. 

3.  Issiq choy yoki kofe ichirib, issiq joyga yotqizib, o„rab qo„yiladi.