Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Iste’mol -  ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xiz­

matlarning  ishlatilishi,  foydalanilishi  jarayoni.  Iste’mol  takror 

ishlab  chiqarishning  oxirgi  fazasi  bo‘lib,  bu jarayon orqali jamiyat 

a ’zolarining  turli-tuman  ehtiyojlari  qondiriladi.  Iste’mol  ikki  turda 

bo‘ladi:  ishlab  chiqarish  (unumli)  iste’moli  va  shaxsiy  iste’mol. 

Ishlab  chiqarish jarayonida ishlab chiqarish vositalari va ishchi ku- 

chidan foydalanish unumli iste’mol deyiladi. Nonvoy ishlatgan un, 

ko‘mir yoki  tabiiy  gaz,  o ‘simlik moyi -  bulaming  barchasi  unumli 

iste’mol  hisoblanadi.  Chunki,  bularning  barchasi  mahsulot  ishlab 

chiqarishga yo‘naltirilgan b o ‘ladi.  Iste’mol buyumlarining  ehtiyoj- 

lami qondirish maqsadida o‘z ahamiyati bo‘yicha pirovard ravishda 

ishlatilishi  shaxsiy iste’mol deyiladi. Nonvoy tayyorlagan nonning 

odamlar tomonidan sotib olinib, iste’mol qilinishi shaxsiy iste’molni 

anglatadi.  Mahsulot  va  xizmatlar  shaxsiy  iste’molidan  so‘ng,  ular 

o ‘miga yana yangisini ishlab chiqarish zarurati paydo bo‘ladi.

Shunday  qilib,  tovar  va  xizmatlar,  resurslar  harakati  doimo 

to‘xtovsiz takrorlanib turadigan jarayondir (1.1-rasm):

16

---