Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

daromadlar tengsizligini

 

kamaytirish vazifasini 

oladi. Bu vazifa bir qator tadbir va dasturlarda 

o‘z ifodasini topadi. Birinchidan, transfert to‘lovlari muhtojlami, nogi- 

ronlami va birovning qaramog‘ida bo‘lganlami nafaqalar bilan, ishsiz- 

lami ishsizlik nafaqalari bilan ta’minlaydi. Ijtimoiy ta’minot dasturlari 

orqali pensionyerlar va qariyalarga moliyaviy yordam ko‘rsatiladi. Bu 

barcha dasturlar davlat byudjeti mablag‘larini jamiyatning kam daro­

mad olgan yoki umuman daromadga ega bo‘lmagan a’zolari hisobiga 

qayta taqsimlaydi. Ikkinchidan, davlat bozomi tartibga solish yo‘li bi­

lan,  ya’ni  talab va taklif ta’sirida o‘matiladigan narxlami o‘zgartirish 

yo‘li  bilan  ham  daromadlaming  taqsimlanishiga  ta’sir  ko‘rsatadi. 

Me’yordagi  oziq-ovqat tovarlariga o‘matiladigan imtiyozli narxlar va 

ish haqining eng kam (minimal) darajasi haqidagi qonunchilik davlat­

ning,  aholining  ma’lum  qatlami  daromadlarini  oshirishga  qaratilgan 

tadbirlarining yana bir misolidir.

Davlat jamiyat  a’zolari  o‘rtasida  daromadlarni  qayta  taqsimlashda 

soliq imtiyozlarini belgilash orqali soliq tizimidan ham keng foydalanadi.

Bozor mexanizmining resurslami qayta taqsimlashdagi layoqatsiz- 

ligi  ikki  holatda  ko‘rinadi,  ya’ni  raqobatli  bozor  tizimi:  1)  ma’lum 

tovarlar  va xizmatlaming  kam  miqdorini  ishlab  chiqaradi;  2)  ishlab 

chiqarishi o‘zini oqlagan ayrim tovarlar va xizmatlarga resurslaming 

har qanday turini ajratish holatida bo‘lmaydi.

Resurslaming qayta taqsimlanishi tovarlami ishlab chiqarish yoki 

iste’mol qilish bilan bog‘liq foyda yoki zarar uchinchi tomonga, ya’ni 

bevosita  xaridor  yoki  sotuvchi  hisoblanmaganlar  tomonga  «silji- 

gan»  chog‘da vujudga  keladi.  Bu