Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

22.1-rasm.  Talab inflyatsiyasi

2. 

Taklif inflyatsiyasi. 

Inflyatsiya  ishlab  chiqarish  xarajatlari  va 

bozordagi taklifning о‘zgarishi natijasida ham kelib chiqishi mumkin. 

Ishlab chiqarish xarajatlarining o‘sishi natijasida kelib chiqadigan in­

flyatsiya mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko‘payishi hi­

sobiga  narxlaming  oshishini  bildiradi.  Bu  holatni  ham  rasm  orqali 

ko‘rib chiqamiz (22.2-rasm).

22.2-rasm.  Taklif inflyatsiyasi

618

---

Rasmdan  ko‘rinadiki,  xarajatlarning  o‘sishi  natijasida  yalpi  tak­

lif  egri  chizig‘ining  dan  ga  qisqarishi  mahsulot  birligiga  to‘g‘ri 

keluvchi  xarajat  miqdorini  oshirib,  narxlaming  dan  darajaga  qa­

dar ko‘tarilishiga, real ishlab chiqarish hajmining esa  dan  ga qadar 

qisqarishiga olib keladi.

Shuningdek,  inflyatsiyaning  quyidagi  sabablarini  ham  ko‘rsatish 

mumkin:

-  monopolistik faoliyatlaming paydo bo‘lishi va amal qilishi;

-  noto‘g‘ri soliq siyosati yuritish;

-jahon bozorlaridagi narxlaming o‘sishi;

-  harbiy sohadagi xarajatlarning o‘sishi va hokazo.

Mahsulot birligiga ishlab chiqarish xarnjatlarining ortishi iqtisodi­

yotda foydani va mahsulot hajmini qisqartiradi. Natijada tovarlar tak­

lifi ham  qisqaradi.  Bu o‘z navbatida narx  darajasini  oshiradi.  Ishlab 

chiqarish xarajatlari nominal ish haqi, xomashyo va energiya narxla­

rining o‘sishi hisobiga ortib boradi.

Inflyatsiyaning  o‘rmalab  boruvchi, jadal va  giperinflyatsiya kabi 

turlari ham mavjud.