Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Iqtisodiy resurslar deganda tovar ishlab chiqarish va 

xiz- 

mat  ko‘rsatish  jarayonlarida  foydalanish  mumkin  bo‘lgan  bar-

 

cha vosita va imkoniyatlar majmui tushuniladi.

Iqtisodiy resurslami quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:

1) tabiiy resurslar (yer, yer osti boyliklari, suv, o ‘rmon va biologik 

resurslar);

2) ishchi kuchi resurslari (kishilaming mehnatga bo‘lgan aqliy va 

jismoniy qobiliyatlari majmui);

3) kapital (yollanma mehnat tomonidan harakatga keltirilib foyda 

olish  maqsadida  ishlatiladigan  binolar,  mashinalar,  asbob-uskuna- 

lar,  inshootlar,  qurilmalar,  xomashyo  va  materiallar,  sotishga  tayyor 

tovarlar, pul mablag‘lari va boshqalar);

4)  tadbirkorlik qobiliyati  (kishilaming  ishlab  chiqarish va xizmat 

ko‘rsatish jarayonlarini tashkil etish va boshqarish qobiliyatlari).

Iqtisodiy resurslaming ishlab chiqarish omillaridan farqi shundaki, 

ularga ishlab chiqarishda bevosita qatnashadigan ishchi kuchi, tabiiy 

resurslar  va  ishlab  chiqarish  vositalaridan  tashqari  hamma  moddiy 

resurslar, tovar va pul zaxiralari ham kiradi.

Resurslaming  cheklanganligi  ehtiyojni  qondirishning  muhim 

yo‘li  bo‘lgan  ishlab  chiqarish  imkoniyatlarini ham  cheklab  qo‘yadi. 

Bu  imkoniyatlar darajasi  doimo  bir xil  b o iib   turmaydi,  balki  yangi 

texnikalar va texnologiyalaming yaratilishi  va  ishga  solinishi  ishlab 

chiqarish imkoniyatlarini, uning  chegaralarini kengaytirish imkonini 

beradi.  Iqtisodiy resurslar,  ishlab  chiqarish va ehtiyojlami  qondirish 

darajasi o‘rtasidagi doimiy va mustahkam aloqadorlikni quyidagicha 

ifodalash mumkin (1.2-rasm):