Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

776

---

III-B 0 ‘ L IM  MILLIY IQTISODIYOT (MAKROIQTISODI-

 

YOT)NING AMAL QILISH VA RIVOJLANISH QONUNIYAT-

 

LARI 

395

14-BOB.  MILLIY  IQTISODIYOT  VA  UNING  MAKROIQTI- 

SODIY 0 ‘LCHAMLARI. YALPI  MILLIY MAHSULOT VA UN­

ING HARAKAT SHAKLLARI.................................................. 396

14.1. Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning makroiqti- 

sodiy ko‘rsatkichlari.....................................................................396

14.2. Milliy mahsulotning mazmuni, tarkibiy qismlari va harakat 

shakllari........................................................................................401

14.3. Yalpi ichki mahsulotni hisoblash usullari..................... 409

Xulosalar.................................................................................415

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 417

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 418

15-BOB. YALPI TALAB VA YALPI TAKLIF...................... 419

15.1. Yalpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta’sir qiluvchi 

omillar 

419

15.2. Yalpi taklif tushunchasi. Yalpi taklif tarkibi va unga ta’sir 

qiluvchi omillar............................................................................427

15.3. Yalpi talab va yalpi taklif o‘rtasidagi muvozanat va uning 

o‘zgarishi......................................................................................433

Xulosalar.................................................................................441

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................442

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 442

16-BOB.  ISTE’MOL, JAMG‘ARMAVA INVESTITSIYA­

LA R  

444

16.1. Iste’mol va jamg‘armanmg iqtisodiy mazmuni hamda 

ulaming o‘zaro bog‘liqligi...........................................................444

16.2. Jamg‘arishning mohiyati, omillari va samaradorligi.... 452

16.3. Investitsiyalar va uning darajasini belgilovchi omillar.. 454

16.4. Jamg‘arma va investitsiya o‘rtasidagi nisbatni ta’minlash 

muammolari.................................................................................458

777

---

16.5. 

0 ‘zbekistonda investitsion faoliyatni kuchaytirish va uning 

shart-sharoitlari............................................................................460

Xulosalar.................................................................................465

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 466

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 467

17-BOB. IQTISODIY 0 ‘SISH VA MILLIY BOYLIK......... 468

17.1. Iqtisodiy taraqqiyotning mazmuni va ko‘rsatkichlari....468

17.2. Iqtisodiy o‘sish modellari............................................. 475

17.3. Iqtisodiy o‘sishning mazmuni va turlari....................... 483

17.4. Iqtisodiy o‘sishning omillari......................................... 489

17.5. 0 ‘zbekistonda iqtisodiy o‘sishning yuqori sur’atlarini 

ta’minlash omillari va natijalari.................................................. 494

17.6. Milliy boylikning mazmuni va uning tarkibiy tuzilishi. 498

Xulosalar.................................................................................500

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 502

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 503

18-BOB. MILLIY IQTISODIYOTNING MUVOZANATLI VA

MUTANOSIBLI RIVOJLANISHI............................................. 504

18.1. Iqtisodiy muvozanatlikning mazmuni va namoyon bo‘lish 

shakllari........................................................................................504

18.2. Iqtisodiy mutanosiblikning mazmuni va turlari............ 511

18.3. 0 ‘zbekistonda iqtisodiyotni tarkibiy o‘zgartirish, diversi- 

fikatsiyalash va modemizatsiyalash asosida mutanosibli rivojlanti­

rish  

516

Xulosalar.......................... ...................................................... 521

Asosiy tayanch tushunchalar................................... ...............522

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 522

19-BOB. IQTISODIYOTNING SIKLLILIGI VA MAKROIQTI- 

SODIY BEQARORLIK...............................................................524

19.1. Makroiqtisodiy beqarorlik va iqtisodiyotningsiklliligi.. 524

19.2. Iqtisodiy sikl nazariyalari. Sikllaming asosiy turlari.... 257

19.3. Iqtisodiy inqirozlaming mazmuni, kelib chiqish sabablari va

778

---

turlari

536

19.4. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining miqyosi, kelib chi- 

qish sabablari va salbiy oqibatlari................................................539

19.5. Jahon moliyaviy inqirozining 0 ‘zbekiston iqtisodiyotiga 

ta’siri hamda uning oqibatlarini oldini olish va yumshatishga asos 

bo‘lgan omillar.............................................................................547

Xulosalar.................................................................................550

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................552

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 553

20-BOB. ISHCHI KUCHI, UNING BANDLIGI VA ISHSIZ- 

LIK 

554

20.1. Ishchi kuchini takror ishlab chiqarish va uning xususiyat- 

la ri 

554

20.2. Ishchi kuchi bozori. Ishchi kuchiga talab va uning taklifi 

nisbati 

560

20.3. Ishchi kuchi bandligi to‘g‘risidagi turli konsepsiyalar 

sharhi 

566

20.4. Ishsizlik va uning turlari. Ishsizlik darajasini aniqlash.. 569

20.5. 0 ‘zbekistonda ishchi kuchi bandligini ta’minlash va ish- 

sizlami ijtimoiy himoyalash borasidagi davlat siyosatining asosiy 

yo‘nalishlari.................................................................................573

Xulosalar.................................................................................579

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................580

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 581

21-BOB. MOLIYA TIZIMI VA MOLIYAVIY SIYOSAT..... 583

21.1. Moliyaning mohiyati va vazifalari. Moliya tizimi........ 583

21.2. Byudjet taqchilligi va davlat qarzlari............................ 589

21.3. Soliq tizimi va uning vazifalari..................................... 593

21.4. 0 ‘zbekistonda byudjet va soliq tizimini takomillashtirish 

masalalari.....................................................................................598

Xulosalar.................................................................................602

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................603

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 604

779

---

22-BOB. PUL-KREDIT TIZIMI. BANKLAR VAULARNING

BOZOR IQTISODIYOTIDAGIROLI....................................... 605

22.1. Pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari. Pulga 

bo‘lgan talab va pul taklifi...........................................................605

22.2. Inflyatsiya, uning mohiyati va turlari............................ 613

22.3. Kreditning mohiyati, manbalari va vazifalari............... 619

22.4. Bank tizimi. Markaziy va tijorat banklar hamda ulaming 

vazifalari......................................................................................623

22.5. 0 ‘zbekistonda milliy valyutani mustahkamlash siyosatining 

amalga oshirilishi......................................................................... 631

Xulosalar.................................................................................636

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 638

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 639

23-BOB. BOZOR IQTISODIYOTINI TARTIBGA SOLISHDA 

DAVLATNING IQTISODIY ROLI............................................ 640

23.1. Davlatning milliy iqtisodiyotni tartibga solishdagi roli haqi- 

dagi nazariya va qarashlar........................................................... 640

23.2. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning maqsad 

va vazifalari..................................................................................644

23.3.  Davlatning iqtisodiyotga ta’sir qilish usullari va vosita- 

lari 

..............651

Xulosalar.................................................................................656

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 658

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 658

24-BOB. AHOLI DAROMADLARI VA DAVLATNING IJTI­

MOIY SIYOSATI............................ ...........................................660

24.1. Aholi turmush darajasi va uning ko‘rsatkichlari. Aholi daro­

madlari va uning tarkibi...............................................................660

24.2. Daromadlar tengsizligi va uning darajasini aniqlash.... 667

24.3. Davlatning ijtimoiy siyosati. 0 ‘zbekistonda ijtimoiy siyo- 

satning asosiy yo‘nalishlari..........................................................672

Xulosalar.................................................................................680

780

---

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 681

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 681

IV -BO ‘ L I M  J A H O N X O *  J A L I G I ........................ 683

25-BOB.  JAHON  XO'JALIGI  VA UNING  EVOLYUSIYA- 

S I  

684

25.1. Iqtisodiy rivojlanishning umumjahon tomonlari va ishlab 

chiqarishning baynalminallashuvi...............................................684

25.2. Jahon xo‘jaligining globallashuvi yo'nalishlari va ziddiyat­

lari  

692

25.3. Xalqaro iqtisodiy munosabatlaming shakllari. Jahon in- 

fratuzilmasining rivojlanishi........................................................697

25.4. Jahon xo‘jaligi aloqalarini xalqaro tartibga solish........ 700

Xulosalar.................................................................................705

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................706

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 707

26-BOB. XALQARO IQTISODIY INTEGRATSIYA VA 

0 ‘ZBEKIST0NNING JAHON HAMJAMIYATIGA KIRIB BORI- 

SHI 

708

26.1. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mohiyati, shakllari va 

obyektiv asoslari..........................................................................708

26.2. Jahondagi asosiy integratsion guruhlaming amal qilish xu­

susiyatlari..................................................................................... 713

26.3. 0 ‘zbekistonning jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvi va 

tashqi iqtisodiy faoliyati...............................................................716

Xulosalar.................................................................................725

Asosiy tayanch tushunchalar...................................................726

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 727

27-BOB. JAHON BOZORI. XALQARO VALYUTA VA 

KREDIT MUNOSABATLARI....................................................728

27.1. 

Xalqaro mehnat taqsimoti va xalqaro savdo to‘g‘risidagi 

turlicha nazariyalar.......................................................................728

781

---

27.2. Xalqaro savdoning mazmuni, tuzilishi va xususiyatlari...... 734

27.3. To‘lov balansi, uning tuzilishi va taqchilligi................. 746

27.4.  Xalqaro valyuta-kredit munosabatlari va valyuta tizim- 

lari 

749

27.5. Valyuta-moliya sohasidagi davlatlararo tashkilotlar faoliya- 

tining rivoj lanishi.......................... .............................................. 753

Xulosalar.................................................................................756

Asosiy tayanch tushunchalar.................................................. 758

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar.................................. 758

ADABIYOTLAR............ .......................................................760