Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

7.6-chizma. Daromado‘zgarishining byudjet chizig‘iga ta ’siri

214

---

0 ‘z  navbatida narxning  o ‘zgarishi  ham byudjet  chizig‘idagi  turli 

o ‘zgarishlami keltirib chiqaradi (7.7-rasm).

A tovar

Jumladan:

1)  V  tovar  narxining  pasayishi  byudjet  chizig‘i  burchagining 

o‘zgargan holda yangi chiziq hosil bo‘lishiga olib keladi (M chiziq);

2)  В  tovar  narxining  oshishi  byudjet  chizig‘i  burchagining 

o ‘zgargan holda yangi chiziq hosil bo‘lishiga olib keladi (N chiziq);

3)  A  va  V  tovarlar  narxi  ilgarigi  nisbat  saqlangan  holda  oshsa, 

u  holda  eski  chiziqqa parallel  bo‘lgan  yangi  chiziq  hosil  bo‘ladi  (L 

chiziq).

Iqtisodiyot  nazariyasida  iste’molchi  tanlovini  o‘rganishda  maz­

kur  tanlov  oqilona  ravishda  amalga  oshiriladi  va  quyidagi  shartlar 

ta’minlanadi deb faraz qilinadi:

1)  mavjud va cheklangan byudjetdan to‘liq foydalaniladi;

2) 

ehtiyojlar maksimal darajada qondiriladi.

Optimal tanlov ham quyidagi shartlami keltirib chiqaradi:

birinchidan, 

tanlov  nuqtasining  byudjet  chizig‘ida  yotishi.

Iste’molchi amalda barcha daromadini iste’molga sarflamay, m a’lum 

qismini kelgusidagi iste’molga qoldirsada, nazariy jihatdan biz uning 

barchasi sarflanadi, deb faraz qilamiz. Agar nuqta byudjet chizig‘idan 

chapda  yotsa -   uning  to‘liq  sarflanmaganligini,  o ‘ngda  yotsa -   im- 

koniyat darajasidan chetda ekanligini tushunamiz;