Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

541

---

19.2-jadval

Dunyoning ayrim mamlakatlari tashqi savdo saldosidagi

 

o‘zgarishlar, mlrd. AQSH doll.138

Mamlakatlar 1996

2007

2010

2012

2013

2014

2015

AQSH

-120,2 -854,7 -633,0

193,8

471,0

786,0

484,1

Yaponiya

65,4

81,0

128,4

168,0

118,0

131,0

137,5

Xitoy

7,2

562,0

199,0

259,8

259,7

382,4

293,2

Jahon  iqtisodiyotida  kuzatilgan  bunday  nomutanosiblik  hol- 

atlari,  y a’ni  rivojlanayotgan  mamlakatlar  savdo  balansida  ijobiy 

savdo  o ‘sayotgan  sharoitda  ayrim  rivojlangan  mamlakatlar  tashqi 

savdo  balansidagi  yirik  miqdordagi  taqchillikning  vujudga  kelishi 

dunyo  mamlakatlari  valyuta  zaxiralarining  o‘zgarishiga  olib  keldi. 

Xususan, keyingi yillarda Xitoy, Yaponiya, Yaqin  Sharq mamlakat­

lari  valyuta  zaxiralari  keskin  o ‘sdi.  M a’lumotlarga  ko‘ra,  so‘nggi 

paytlarda xalqaro valyuta zaxiralarining 3,4 trln.  dollari, ya’ni jam i 

zaxiralaming qariyb 59% Osiyoning  10 ta yirik mamlakati hissasiga 

to‘g ‘ri kelmoqda.

Aksariyat  xalqaro  ekspertlaming  e’tirof  etishlaricha  2008-yil- 

da  AQSH  ipoteka  bozorlarida  boshlangan  inqirozning  avj  olishi 

va  uni jahon  moliyaviy  inqirozining  kelib  chiqishiga  faol  ta’sirini 

AQSHning jahon  yalpi  ichki  mahsulotining  asosiy  iste’mol  qiluv- 

chisi hisoblanganligini keltirib o ‘tishadi. M a’lumotlarga qaraganda, 

AQSHning jahon yalpi ichki mahsulotini ishlab chiqishdagi hissasi 

20 foizni tashkil qilsada, uning iste’molidagi hissasi qariyb 40 foiz­

ni tashkil qiladi.

Rivojlangan  mamlakatlar,  ayniqsa,  AQSH  davlat  tashqi  qar- 

zi  miqdorining  о‘sib  borganligi  va  uni  YalMga  nisbatan  salmog‘i 

o ‘sganligi  ham  iqtisodiy  inqiroz  kuchayishining  omillaridan  biri 

b o id i (19.3-jadval).

138  http://ru.wikipedia.org/wiki.