Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet566/1093
Sana18.01.2022
Hajmi18,63 Mb.
#388875
1   ...   562   563   564   565   566   567   568   569   ...   1093
Bog'liq
83. Iqtisodiyot nazariyasi. Xodiyev B.Y, Shodmonov SH.SH

94 

0 ‘zbekiston 

Respublikasi 

Prezidentining 

2017-yil 

7-fevraldagi

 

“0 ‘zbekiston Respublikasini  yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategi-

 

yasi to‘g ‘risida”gi, PF-4947-sonli Farmoni.  8-ilova,  161  qator.

390



yanada qulay shart-sharoitlar yaratish maqsadida tashkil etilmoqda.

Yuqorida  ta’kidlangan  agrar  islohotlami  amalga  oshirish  va  uni 

yanada chuqurlashtirishning barcha yo‘nalishlari respublikaning xu- 

susiyatlari va bozor iqtisodiyoti talablaridan kelib chiqadi.



Xulosalar

1.  Qishloq xo‘jaligida takror ishlab  chiqarishning muhim xu- 

susiyatlaridan biri shundaki, bu yerda ishlab chiqarish jarayoni bevo­

sita  tirik  mavjudotlar  -   yer,  o‘simlik,  chorva  mollari  bilan  bogiiq 

boiadi va tabiiy qonunlar iqtisodiy qonunlar bilan bogianib ketadi. 

Bunda  yer  mehnat  quroli  va  mehnat  predmeti  sifatida  qatnashadi. 

yerning boshqa  ishlab  chiqarish vositalaridan  farqi  shundaki,  undan 

foydalanish jarayonida u yeyilmaydi, eskirmaydi. Aksincha, agar un­

dan to‘g‘ri foydalanilsa, uning unumdorligi oshib boradi.

2.  Qishloq xo‘jalik korxonalarida ham  asosiy kapital  turli  xil 

traktorlar, mashinalar, transport vositalari, bino, inshootlar, ko‘p yil- 

lik daraxtlar,  mahsuldor  chorva hamda  ish hayvonlari,  shuningdek, 

xizmat muddati bir yildan ortiq boigan turli xil asbob-uskunalardan 

tashkil topadi.

3.  Qishloq xo ‘jaligida muhim ishlab chiqarish vositasi hisoblan- 

gan yer pul bilan baholanmasligi, ya’ni qiymati oichanmasligi tufayli, 

kapital qiymati tarkibida hisobga olinmaydi. Qishloq xo‘j aligida mavjud 

boigan asosiy kapitalning ayrim turlari masalan, ko‘p yillik daraxtlar, 

mahsuldor chorva,  ish hayvonlari,  sug‘orish inshootlari va boshqalar 

sanoat tarmoqlarida boimaydi. Bundan tashqari, ishlab chiqarish vosi­

talari  hisoblangan  binolar,  sug‘orish  inshootlari  va  boshqalar  ishlab 

chiqarish natijasini oshirishga faol ta’sir o‘tkazadi,  sanoat tarmog‘ida 

esa ular birmuncha sustroq va bilvosita ta’sir o‘tkazadi.

4.  Agrar munosabatlaming asosini renta munosabatlari tashkil 

qiladi. Renta munosabatlari yer egasi va uni ijaraga olib foydalanuv- 

chi  (tadbirkor)  o‘rtasida mazkur yerdan  olinadigan  foydani  taqsim­

lash  borasida  sodir  boiadigan  munosabatlardan  iborat  boiadi.  yer 

rentasi  yer  egaligini  iqtisodiy jihatdan  amalga  oshirish  (realizatsiya 

qilish)ning shaklidir.

5.  Hozirgi  vaqtda  mamlakatimizda  qishloq  xo‘jaligi  korxo-

?-

391



nalarining muhim va  asosiy  shakli  fermer xo‘jaliklari  bo‘lib,  ulami 

rivojlantirishga e’tibor kuchaytirilmoqda.

6.  Hozirgi paytda turli mamlakatlarda vujudga kelish sabablari 

va shart-sharoitlariga qarab renta quyidagi turlarga ajratiladi:  abso­

lyut  yer  rentasi,  differensial  (tabaqalashgan)  renta  I  va  differensial 

renta II, monopol renta, qazilma boyliklar, qurilishlar joylashgan yer- 

lardan olinadigan renta.

7.  Agrosanoat majmuasi (ASM) -  bu qishloq xo‘jalik mahsu­

lotlari yetishtirish, uni saqlash, qayta ishlash va iste’molchilarga yet­

kazib berish bilan shug‘ullanuvchi iqtisodiyot tarmoqlari birikmasidir 

va agrosanoat integratsiyasining bir ko‘rinishidir. ASM to‘rtta sohani 

o‘z ichiga oladi.  Birinchi soha -  qishloq xo‘jaligiga ishlab chiqarish 

vositalari yetkazib beradigan sanoat tarmoqlari,  shuningdek,  qishloq 

xo‘jaligiga  ishlab  chiqarish  texnika  xizmati  ko‘rsatish  bilan  band 

bo‘lgan tarmoqlar;  ikkinchi soha -  qishloq xo'jaligining o‘zi; uchin­

chi  soha  -   qishloq  xo‘jaligi  mahsulotlarini  iste’molchiga  yetkazib 

berishni ta’minlaydigan tarmoqlar (tayyorlash, qayta ishlash, saqlash, 

tashish, sotish); to‘rtinchi soha -  qishloq aholisi hayoti va faoliyati­

ning umumiy sharoitlarini ta’minlaydigan infratuzilma (yo‘l-transport 

xo‘jaligi,  aloqa, moddiy-texnika xizmati, maishiy xizmat ko‘rsatish, 

mahsulotni saqlash tizimi, ombor va tara xo‘jaligi).

8.  Tadbirkorlik  faoliyatining  qishloq  xo‘jalik  sohalaridagi 

shakli agrobiznes ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Agrobiznes tushun- 

chasiga  qishloq  xo‘jaligi  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  biznes  turlari  kiriti- 

ladi.  Bu  qishloq xo‘jaligiga texnika yetkazib  berish,  ta’mirlash xiz­

matlari  ko‘rsatish,  qishloq  xo‘jaligi  mahsulotlarini  qayta  ishlash  va 

iste’molchilarga  yetkazib  berish  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  tadbirkorlik 

faoliyatidir. Agrobiznes faoliyatining maqsadi iste’mol bozorini yetarli 

miqdorda sifatli qishloq xo‘jalik mahsulotlari, sanoatni esa xomashyo 

bilan uzluksiz ta’minlash orqali foyda ko‘rishdan iborat.




Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   562   563   564   565   566   567   568   569   ...   1093




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish