Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/1093
Sana18.01.2022
Hajmi18,63 Mb.
#388875
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   1093
Bog'liq
83. Iqtisodiyot nazariyasi. Xodiyev B.Y, Shodmonov SH.SH

Xulosalar

1.  Ishlab  chiqarish jarayonida  kishilar  o ‘rtasida  sodir  bo‘ladigan 

iqtisodiy  munosabatlar  umumiy  iqtisodiy  munosabatlarining  asosiy 

negizini tashkil etib, ayirboshlash, taqsimlash va iste’mol jarayonlari- 

da bo‘ladigan munosabatlaming yo‘nalishini belgilab beradi.  Shuning 

uchun ulami o ‘rganish o‘ta muhim ahamiyat kasb etadi.

2.  Insoniyat zarur ne’matlar iste’molisiz yashay olmaydi.  Shunga 

ko‘ra, bu ne’matlami muntazam ravishda ishlab chiqarish muhim hi- 

soblanadi. Ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish jarayonida insonning 

yashashi uchun zarur bo‘lgan barcha hayotiy vositalar yaratiladi.

3.  Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  ishlab  chiqarish  omillari  -   tabiat, 

kapital,  ishchi kuchi va tadbirkorlik qobiliyatidan iborat bo‘lib, ular- 

ning  hamjihatlikdagi  harakati  bilan  ishlab  chiqarish  sodir  bo‘ladi. 

Ular  o ‘zaro  bir-birlariga  ta’sir  ko‘rsatadi.  Bu  omillardan  birining 

sifat  va  miqdor jihatidan  o ‘zgarishi  pirovardida boshqa  omillaming 

o ‘zgarishiga ham ta’sir ko‘rsatadi.

4.  Ishlab  chiqarish jarayonida  barcha  omillar  harakatda  bo‘ladi, 

lekin ular ichida jonli mehnat, ya’ni ishchi kuchi faol bo‘lib, u barcha 

ishlab chiqarish vositalarini harakatga keltiradi, ularga «jon kiritadi», 

asosiy  kapital  qiymatining  yo‘qolib  ketmasligini  ta’minlab,  yangi 

Yaratilgan tovar va xizmatlarga o ‘tkazadi.  Va nihoyat, bu jarayonda 

yangi tovar va xizmatlar vujudga keladi.

5.  Yangi  vujudga  kelgan  tovar  va  xizmatlar  ikki  xil  xususiyatga

-   naflilik  va  qiymatga  ega  bo‘lib,  ikki  tomonlama  hisobga  olinadi: 

natural-ashyoviy  (naflilik)  va  qiymat  tomonidan.  Natural-ashyoviy 

tomondan u uch qismga:  ishlab chiqarish vositalari, iste’mol buyum-



78


lari va turli xizmatlarga bo‘linadi.  Qiymat tarafidan ham uch qismga: 

iste’mol qilingan ishlab chiqarish vositalari qiymati (s), zaruriy mah­

sulot qiymati (v) va qo‘shimcha mahsulot qiymati (m)ga bo‘linadi.

6.  Bundan  100-yil  ilgari  marjinalistlar  tomonidan  kashf qilingan 

va  iqtisodiyotning  universal  qonuni  deb  atalgan  qonun  -   «keyingi 

qo‘shilgan omil (qo‘shilgan kapital, qo‘shilgan mehnat) unumdorligi- 

ning pasayib  borish  qonuni»  ko‘r-ko‘rona  isrofgarchilikka,  ortiqcha 

xarajatlarga  yo‘l  qo‘yilmasa,  hozirgi  zamon  fan-texnika  taraqqiyoti 

sharoitida amal qilmaydi.

7. Ishlab chiqarish jarayoni doimo o ‘zgarib, takomillashib va ken- 

gayib  boradi.  Uning  rivojlanib  borishida  ishlab  chiqarish  jarayon- 

larini  modemizatsiyalash,  diversifikatsiyalash  va  tarkibiy  jihatdan 

o‘zgartirib borish muhim rol o ‘ynaydi.

8.  Hozirgi  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  ishlab  chiqarish  samara- 

dorligining asosiy mezoni foyda hisoblanadi. Bunda foydaning foyda 

miqdorining xarajatlar miqdoriga nisbati olinadi.




Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   1093




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish