Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov


Yil  davomida  olingan  qo‘shimcha  mahsulotlar  yig‘indisi



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/1093
Sana18.01.2022
Hajmi18,63 Mb.
#388875
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   1093
Bog'liq
83. Iqtisodiyot nazariyasi. Xodiyev B.Y, Shodmonov SH.SH

Yil  davomida  olingan  qo‘shimcha  mahsulotlar  yig‘indisi

 

qo‘shimcha mahsulot massasi, uning zaruriy mahsulotga nisbati

 

esa (foizda ifodalanishi) qo‘shimcha mahsulot normasi deb yuri­

tiladi.

Agar  qo‘shimcha  mahsulot  normasini  m’,  massasini  m,  zaruriy 

mahsulotni v bilan belgilasak qo‘shimcha mahsulot normasi

m   ~ m / v x

 1 0 0 %


ko‘rinishdagi formula bilan aniqlanadi.

Misol uchun,  «А» korxonaning yil davomidagi  qo‘shimcha mah­

sulot  massasi  100  mln.  so‘m,  zaruriy  mahsulot  hajmi  esa  250  mln. 

so‘mdan iborat bo‘lsin.  U holda  qo‘shimcha mahsulot normasi  40% 

ni tashkil etadi.

M a’lumki,  qo‘shimcha mahsulot bilan zaruriy mahsulot o‘rtasida 

har  doim  ziddiyat  va  aloqadorlik  bo‘ladi.  Ulaming  har  ikkalasi- 

dan  ham  butun  iqtisodiyotni  rivojlantirish  va  jamiyat  a ’zolarining 

farovonligini oshirish maqsadlari yo‘lida foydalaniladi.

Ba’zan  davriy  matbuotda  va  ayrim  adabiyotlarda  qo‘shimcha 

mahsulotning  mazmunini  to‘g ‘ri  tushunmaslikdan  uni  qo‘shimcha 

qiymat va qo‘shilgan qiymat bilan bir xil sinonim tushuncha sifatida 

ifoda etiladi. Lekin qo‘shimcha mahsulot tushunchasi qo‘shimcha qiy­

mat va qo‘shilgan qiymat tushunchalaridan sifat va miqdor jihatidan 

tubdan farq qiladi.

Qo‘shimcha  mahsulot  yalpi  ichki  mahsulotning  tarkibiy  qismi 

bo‘lganligi  uchun  unda  mavjud  bo‘lgan  ikki  tomonlama  xususiyat, 

ya’ni  qiymat  va  naflilik  xususiyatlari  qo‘shimcha  mahsulotga  ham 

mansub bo‘ladi, ya’ni qo‘shimcha mahsulot ikki tomonlama xususi- 

yatga ega bo‘ladi.

Bundan ko‘rinadiki, qo‘shimcha qiymat qo‘shimcha mahsulotning 

bir tomoni bo‘lib, uning faqat qiymatini ya’ni unda mujassamlashgan

63



qo‘shimcha  mehnatni  ifodalaydi.  Unda  naflilikning  biror  bir  gram- 

mi yoki atomi bo‘lmaydi.  Naflilik faqatgina qo‘shimcha mahsulotda 

bo‘lib,  uning  muhim  tomonidir.  Qo‘shimcha  mahsulot  qo‘shimcha 

qiymatdan faqatgina shu sifat jihatdangina emas, shu bilan birga miq- 

dor jihatdan  ham  farq  qiladi.  M a’lumki,  ishlab  chiqaruvchi  kuchlar 

to‘xtovsiz  rivojlanib  mehnatning  unumdorlik  kuchi  oshib  boradi. 

Shunga binoan qo‘shimcha mahsulotning nafliligi qiymatiga nisbatan 

tez  oshib  boradi,  chunki  qo‘shimcha  mahsulot  qo‘shimcha  qiymat­

ning mehnat unumdorligiga ko‘paytmasiga teng bo‘ladi, ya’ni


Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   1093




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish