Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

“Ijtimoiy sohani rivojlaittirishning ustuvor

 

yo‘nalishlari”ning 4.1-bandiga ko‘ra 

“Aholi bandligi va real daro-

 

madlarini izchil oshirish” boiib, unda:

•  aholining real pul daromadlarini va xarid qobiliyatini oshirish, 

kam ta’minlangan  oilalar  sonini  va  aholining  daromadlari  bo‘yicha 

farqlanish darajasini yanada kamaytirish;

•  byudjet  muassasalari  xodimlarining  ish  haqi,  pensiya,  sti- 

pendiya va ijtimoiy nafaqalar hajmini inflyatsiya sur’atlaridan yuqori 

miqdorda bosqichma-bosqich oshirish;

•  yangi  ish  o‘rinlari  yaratish  hamda  aholining,  eng  awalo, 

o‘rta  maxsus  va  oliy  o‘quv  muassasalari  bitiruvchilari  bandligini 

ta’minlash, mehnat bozori infratuzilmasining mutanosib rivojlanishi­

ni ta’minlash, ishsizlik darajasini kamaytirish;

578

---

• 

mehnatga layoqatli aholining mehnat va tadbirkorlik faolligi- 

ni to‘liq amalga oshirish uchun sharoitlar yaratish,  ishchi kuchi sifa- 

tini yuksaltirish, ishga joylashtirishga muhtoj shaxslami kasbga tayy­

orlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini kengaytirish 

hal qilinishi lozim bo‘lgan ustuvor masalalar sifatida qaralgan.

Shuningdek, ushbu farmonning 4.4-bandida esa “kasb-hunar kollej­

lari  o‘quvchilarini bozor  iqtisodiyoti va ish beruvchilaming ehtiyoj­

lariga javob  beradigan  mutaxassisliklar  bo‘yicha  tayyorlash  hamda 

ishga joylashtirish  borasidagi  ishlami  takomillashtirish”  masalasiga 

alohida e’tibor berilgan.155

Xulosalar

1.  Ishchi  kuchini  takror  ishlab  chiqarish jarayonini  tadqiq  etish 

uning  miqdoriy  va  sifat  jihatlarini  ajratishni  taqozo  etadi.  Ishchi 

kuchining miqdori mamlakat aholisining mehnat faoliyatiga layoqat­

li bo‘lgan qismi orqali ifodalanib, u ishchi kuchi resurslari deb ham 

ataladi.  Ishchi  kuchining  sifati uning tarkibining  zamon  talablari ji­

hatidan ijtimoiy ishlab chiqarish ehtiyojlariga muvofiqligi darajasini 

namoyon etadi.  Ishchi kuchining  sifati uning  ma’lumot,  kasbiy tay- 

yorgarlik,  malaka,  ish  tajribasi  darajalari  kabi  ko‘rsatkichlar  orqali 

ifodalanadi.

2.  Ishchi  kuchini  takror hosil  qilish  insonning jismoniy  kuchlari 

va aqliy qobiliyatlarini uzluksiz qayta tiklab va ta’minlab turish, ular­

ning mehnat malakasini muttasil yangilab va oshirib borish, umumiy 

bilim va kasbiy darajasi o‘sishini ta’minlash demakdir.

3.  Ishchi  kuchi  migratsiyasi  murakkab jarayon bo‘lib,  turli  omil­

lar ta’siri ostida (masalan, ish haqi darajasidagi o‘zgarishlar, ishsizlik 

va h.k.)  ishchi kuchining bir hududdan boshqa bir hududga ко‘chib 

o‘tishini bildiradi. Migratsiya ikki darajada, ya’ni mamlakat ichida va 

xalqaro darajada ro‘y berishi mumkin.

4.  Iqtisodiyotning  barqarorligi  va  sog‘lomligini  aks  ettiruvchi 

ko‘rsatkichlardan biri  ishsizlik darajasi hisoblanadi.  Biroq,  har qan-