Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Erkin  savdo  to‘g‘risida  Shimoliy  Amerika  bitimi  (NAFTA)

 

1994-yildan  boshlab  amalda  bo‘lib,  o ‘z  ichiga  AQSH,  Kanada  va 

Meksikani qamrab oladi.  Bu mamlakatlarning o‘zaro savdo va kapi- 

tal  harakati  asosidagi  iqtisodiy  aloqalarining  miqyoslarini  quyidagi 

m a’lumotlar orqali tasaw ur etish mumkin: AQSHda Kanada ekspor- 

tining  75-80%  (yoki Kanada YaMMning 20%)  sotiladi.  Kanadadagi 

to‘g ‘ridan-to‘g ‘ri xorijiy investitsiyalar tarkibida AQSHning ulushi 75 

foizdan, Kanadaning AQSHdagi ulushi esa 9 foizdan ortiq. AQSHga 

Meksika eksportining 70 foizdan ortig‘i yo‘naltirilib, AQSHdan Me- 

ksikaga 65% import kelib tushadi.

Shimoliy Amerika integratsion guruhining mavjud tarkibi Yevro- 

padagi  integratsiya modelidan farq qilib,  bu quyidagilarda namoyon 

bo‘ladi:

-  AQSH,  Kanada va Meksika  o ‘rtasidagi  iqtisodiy  o ‘zaro  aloqa­

laming teng nisbatlarda emasligi;

-  bu guruh a’zolari rivojlanganlik darajasining keskin farq qilishi.

Erkin  savdo  to‘g‘risida  Shimoliy  Amerika  bitimi  (NAFTA)ning

asosiy jihatlari quyidagilardan iborat:

-  barcha bojxona to‘lovlarini bekor qilish;

-  tovar va xizmatlar  savdosidagi  tarifsiz to‘siqlaming  ahamiyatli 

qismini bosqichma-bosqich tugatib borish;

-   Meksikadagi  Shimoliy  Amerika  kapital  qo‘yilmalari  uchun 

shart-sharoitlami yaxshilash;

-  Meksika moliya bozorida AQSH va Kanada banklarining faoli- 

yatini erkinlashtirish;

-  AQSH, Kanada va Meksika arbitraj komissiyasini tashkil etish.

Shuningdek,  kelgusida  nafaqat  NAFTA  doirasida  ichki  minta­

qaviy  hamkorlikni  chuqurlashtirish,  balki  boshqa  Lotin  Amerikasi 

mamlakatlari  hisobiga  uning  tarkibini  kengaytirish  ham  ko‘zda  tu- 

tilmoqda.