|
Jinoyatni yashirish bilan nima bog'liq emas? jinoyatni yashirish quyidagi harakatlarni o'z ichiga olmaydi:
agar jinoyatni yashirish oldindan va'da qilingan bo'lsa - bu holda jinoyatchi noqonuniy harakatda sherik sifatida harakat qiladi;
agar jinoyat sodir etgan shaxs yaqin qarindoshi bo'lsa.
2020 yilda odam o'ldirish ishi ko'rib chiqilmoqda, unga ikki fuqaro guvoh bo'lgan. Ular yaqinlashib kelayotgan jinoyat haqida oldindan bilishmagan, lekin jinoyatchining iltimosiga binoan jinoyatchiga murdani yashirishga yordam berishgan. Ular jasadni qayiqqa yuklashdi va daryoning o'rtasida cho'ktirishdi. Natijada ikkala fuqaro ham ayblov doskiga tushib qolishdi.... Ularga jinoyatlarni yashirish ayblovi qo'yilgan. Uchrashuv davomida gumondorlar o'z ayblarini tan olishdi. Ularga 12 oylik qamoq jazosi tayinlandi. Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 73 -moddasiga binoan, sudya hibsni shartli jazo va 1,5 yillik sinov muddati bilan almashtirdi. Mahkumlarga butun sinov muddati davomida yashash joyini o'zgartirish taqiqlangan. Biroq, fuqaro yaqin qarindoshiga qarshi guvohlik bermaslikka haqli. Boshqa barcha hollarda, bunday harakatni sodir etgan fuqaro, u jinoyat sodir etishda ishtirok etayotganini tushunishi kerak, buning uchun u haqiqiy muddat olishi mumkin18.
Ushbu paragrfimizni MDH davlatlarining konstitutsiyalaridan ushbu turdagi qonunlardan misol keltirish orqali yakunlamoqchimiz. Chunki, MDH davlatlarining jinoyat kodekslari bir-biriga o’xshash va farqli jihatlardan iborat. Birinchi navbatda, Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksidagi ushbu jinoyat uchun belgilangan jinoyat haqida fikr yuritamiz. Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksi 316-modda. Jinoyatlarni yashirish”19.
Estoniya Respublikasi Jinoyat Kodedsi:
“Jinoyatlarni yashirish 180-modda.
Birinchi darajali jinoyatni oldindan vaʻda qilinmagan holda yashirish – jazolanadi jarima yoki hibsga olish yoki uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish.
Jinoyat haqida xabar bermaslik 181-modda.
Yaqinlashib kelayotgan yoki sodir etilgan jinoyat haqida ishonchli maʻlum boʻlgan jinoyat haqida xabar bermaslik birinchi darajali, xabar bermaslik oldindan vaʻda qilinganmi yoki yoʻqmi, - jarima yoki hibsga olish yoxud bir yilgacha muddatga ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi”20.
Gruziya Respublikasi Jinoyat Kodedsi 375-modda.
“Jinoyatlarni yashirish Ogʻir va (yoki) oʻta ogʻir jinoyatlarni, shuningdek birinchi qismida nazarda tutilgan, oldindan vaʻda qilinmagan jinoyatlarni yashirish 182-modda, 186-moddaning birinchi va ikkinchi qismlari, 1941-moddaning birinchi va ikkinchi qismlari, 202-moddaning birinchi qismi, 221-moddaning birinchi-3 qismlari, qismlari 332-moddaning 1 va 2-qismi, 339-moddasining 1-qismi, 3391-moddasining 1 va 2-qismlari, 365-moddasining 1-3-qismlari va 372-moddasining 1-qismi. Ushbu jinoyat - jarima yoki bir yildan uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Eslatma. Ushbu moddada va ushbu Kodeksning 376-moddasida nazarda tutilgan jinoyat uchun jinoiy javobgarlikka tortilmaydi tayinlangan:
a) yaqin qarindoshi tomonidan sodir etilgan, oldindan vaʻda qilinmagan jinoyatni yashirganligi uchun shaxsga nisbatan;
b) qonun hujjatlarida nazarda tutilgan odam savdosi (savdosi) qurbonlariga xizmat koʻrsatuvchi muassasa (boshpana) masʻul shaxsiga. Gruziya “Odam savdosiga (ommaviy savdosiga) qarshi kurash toʻgʻrisida;
v) odam savdosi (savdosi) jabrdiydasi maqomini berish masalasini koʻrib chiquvchi doimiy guruh aʻzosi; idoralararo muvofiqlashtiruvchi kengash huzurida tashkil etilgan, oilaviy zoʻravonlikka qarshi kurashish boʻyicha faoliyatni amalga oshiruvchi;
d) idoralararo muvofiqlashtiruvchi kengash huzurida tuzilgan oilaviy zoʻravonlik qurboni maqomini belgilovchi guruh aʻzosi; oiladagi zoʻravonlikka qarshi kurashish, himoya qilish va Gruziya qonunida nazarda tutilgan oiladagi zoʻravonlikning oldini olish boʻyicha chora-tadbirlarni amalga oshirish. oiladagi zoʻravonlik qurbonlariga yordam koʻrsatish;
e) uydagi zoʻravonlik qurbonlari uchun vaqtinchalik uy-joy (boshpana) va inqiroz markazining masʻul shaxslari (oʻtgan yili sodir etilgan jinoyatlar bundan mustasno) (voyaga etmaganlarga qarshi));
f) maishiy zoʻravonlik qurbonlariga maslahatlar berishni taʻminlash uchun bepul telefon ishonch telefoni tarmogʻining operatori. Jinoyat haqida xabar bermaslik 376-modda Ogʻir va (yoki) oʻta ogʻir jinoyat tayyorlanayotgan yoki sodir etilganligi toʻgʻrisida aniq maʻlumotga ega boʻlgan shaxs tomonidan jinoyat toʻgʻrisida xabar bermaslik jinoyat va (yoki) ushbu moddaning 171-moddasi uchinchi qismida, 255-moddasining 2 va 3-qismlarida, 2551 yoki 2552-moddalarida nazarda tutilgan jinoyat kod, - jarima yoki ikki yildan toʻrt yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi”21.
Ushbu davlatlarning jinoyat kodeksida Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat kodedsiga o’xshab xabar bermaslikda oldindan va`da bermaslik uchun javobgarlik belgilangan. Uning sanksiyalarida ham Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat kodedsiga o’xshab jarima, axloq tuzatish, ozodlikni cheklash, ozodlikdan maxrum qilish va ho kazo jazo shakllari belgilangan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
