Toshkent davlat yuridik universitetining akademik halollik va tadqiqot etikasi kodeksi

Huquq taʼsirni oʻrganish
(
impact studies
) modelida amaldagi yoki 
yangi ishlab chiqilgan qonun, huquqiy norma, qoida yoki institutning 
samaradorligi yoki haqiqiy natijasini baholashga qaratiladi. Bunda 
huquqshunos tadqiqotchi koʻrib chiqilayotgan moddiy huquqning mazmuniga 

---

38 
emas, balki uning jamiyatga yakuniy taʼsiriga yoki uning qonunchilik 
maqsadiga eʼtibor beradi. Uning asosiy eʼtibori Kodekslar, Nizomlar, sud 
qarorlari va risolalarida koʻrsatilganidek, faqat qonunga emas, balki uning 
faoliyati yoki amaldagi qonuniga qaratiladi. U qonun va huquqiy institutlar 
faoliyatining maʼlum bir vaqt va joyda shaxslar va jamiyat hayotiga taʼsirini 
oʻrganish va tushunishni maqsad qilgan. Shunday qilib, tadqiqotning asosiy 
maqsadi amaldagi qonun va qonun tomonidan amalga oshirilgan odamlarning 
xatti-harakati va xulq-atvoridagi oʻzgarishlarni oʻrganishga qaratiladi. U 
maʼlum bir huquqiy faktning maʼlum bir ijtimoiy muhitda qanday ishlashini 
qayd etish va tushuntirishni nazarda tutadi.
106.
 
Yuridik tadqiqotchi, odatda, qonunchilik loyihasi yoki taklif qilingan 
huquqiy choralar taʼsirini taxmin qilish va taʼkidlashni istaganida, huquqiy 
tadqiqotlarning 
rejalash (projective)
modelidan foydalanadi. Bunday 
huquqiy tadqiqot asosan taklif qilingan chorani rad etish yoki qabul qilish 
nuqtayi nazaridan ehtimoliy javobni kutish uchun moʻljallangan. Uning 
maqsadi taklif qilingan qonun yoki qonuniy choralarni qoʻllab-quvvatlaydigan 
va unga qarshi boʻlgan tomonlarni aniqlash va tomonlarning befarqligi yoki 
hamdardligi uchun hal qiluvchi oʻzgaruvchilar va vaziyatlarni topishda 
namoyon boʻladi.
107. 
Bashoratli (predictive)
huquqiy tadqiqotlar yuridik tadqiqotchi 
taklif qilingan qonun yoki qonuniy choradan notoʻgʻri foydalanishni taxmin 
qilish, salbiy oqibatlarni ochib berishda qoʻllaniladi. Bunday huquqiy tadqiqot 
yuzaga kelishi mumkin boʻlgan salbiy oqibatlarni imkon qadar kamaytirish, 
yumshatish, kutilmagan oqibatlar oldini olishga qaratiladi.
108.