Toshkent davlat yuridik universiteti

7.3. Raqobatni cheklaydigan kelishib olingan harakatlar va bitimlar 
 
Xorijiy davlatlar amaliyotida bozorlarda raqobatni cheklaydigan 
kelishib olingan harakatlar va bitimlarning tuzilishiga asosiy sababchi qilib 

---

175 
davlat hokimiyati organlari va vakillari koʻrsatilgan
1
. Ya’ni turli davlat va 
hukumat miqyosidagi uchrashuvlarda yirik biznesmen va ishbilarmon soha 
vakillari uchrashib, oʻzlari chiqarayotgan tovarlarini yoki koʻrsatayotgan 
xizmatlarini muhokama qilish jarayonida oʻzlariga ma’qul narxlarni, 
sifatlarni, shartlarni ham belgilab olishlari mumkin va shunday ham 
boʻlmoqda. 
Rim shartnomasining (YI) 81-moddasida raqobatni cheklaydigan 
bitimlar turlarining toʻliq boʻlmagan roʻyxati keltirilgan: 

sotish va sotib olish narxlarini yoki savdo-sotiqning boshqa 
shartlarini bevosita yoki bilvosita belgilash; 

ishlab 
chiqarishni, 
bozorlarni, 
texnik 
rivojlanishni 
yoki 
investitsiyalarni cheklash yoki nazorat qilish; 

bozorlarni yoki yetkazib berish manbalarini taqsimlash; 

savdo-sotiq boʻyicha boshqa hamkorlar bilan ekvivalent bitimlarga 
teng boʻlmagan shartlarni qoʻllash va shu bilan raqobatchilarni noqulay 
ahvolga solish. 
Yuqorida koʻrsatilgan bitimlar va kelishib qilingan harakatlarning 
batafsil roʻyxati quyidagicha: 
–
 
narxlarni bevosita va bilvosita cheklash boʻyicha bitimlar; 
–
 
savdo shartlarni cheklash boʻyicha bitimlar; 
–
 
bozorlarni boʻlib olish boʻyicha bitimlar; 
–
 
ishlab chiqarish va investitsiyalarni cheklash yoki nazorat qilish 
boʻyicha bitimlar; 
–
 
savdoda kelishib olish;