Toshkent davlat yuridik universiteti

5.4. Tadbirkorlik shartnomasi majburiyatlari yuzasidan javobgarlik 
Shartnoma majburiyatlarini tegishli tarzda bajarmaslik quyidagi 
javobgarliklarga sabab bo‘ladi: 
Fuqaroviy (shartnomaviy) javobgarlik. 
Shartnomaning muhim 
shartlaridan biri unda ishtirok etuvchi taraflar majburiyatlarining 
belgilanishidir. Bundan tashqari, taraflar qonun hujjatlarida va ish 
muomalasidan kelib chiqadigan majburiyatlarga ham ega bo‘ladi. 
Muayyan taraf sifatida ishtirok etuvchi subyekt tomonidan ushbu 
majburiyatlarni bajarmaslik yoki lozim darajada bajarmaslik natijasida 
boshqa tarafga zarar yetkazilsa, ushbu zararni qoplash majburiyati vujudga 
keladi. 
Misol uchun,
mahsulot yetkazib berish shartnomasiga ko‘ra yetkazib 
beruvchi (sotuvchi) shartnomada nazarda tutilgan mahsulotni o‘z vaqtida 
yetkazib bermagan hollarda mazkur mahsulot yetkazib berish majburiyati 
bilan birga kechiktirilganlik tufayli olinmasdan qolingan foydani ham 
qoplab beradi. 
Javobgarlik turlari 
Fuqaroviy 
(shartnomaviy) 
javobgarlik 
Ma’muriy 
javobgarlik 
Jinoiy 
javobgarlik 

---

131 
Bundan tashqari, shartnoma shartlari o‘z vaqtida, lozim darajada 
bajarilishini taʼminlash maqsadida taraflar shartnomada har bir holat 
yuzasidan boshqa fuqarolik javobgarlik choralarini belgilashlari mumkin.
Misol uchun,
sifatsiz mahsulotni yetkazish evaziga yetkazilgan 
ziyonni qoplash bilan bir qatorda qo‘shimcha to‘lovlarni amalga oshirish, 
xaridorning boshqalar oldidagi nufuzini saqlash maqsadida raddiyalar 
berish. 
Shartnomada 
nazarda 
tutilmagan 
hollarda 
majburiyatlarni 
bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik tufayli qo‘llaniladigan 
fuqaroviy javobgarlik choralari qonun hujjatlari bilan belgilanadi. 
Oʻzbekiston Respublikasining “Xo‘jalik yurituvchi subyektlar 
faoliyatining shartnomaviy-huquqiy bazasi to‘g‘risida”gi 1998-yil 
29-avgustdagi O‘RQ–670-I son qonunida 
shartnoma majburiyatlarining 
buzilish holatlariga quyidagicha javobgarlik choralari belgilangan.