Toshkent davlat yuridik universiteti

Bundan  tashqari,  suv  fondi  yerlaridan  foydalanuvchilar  
quyidagi  majburiyatlarni  bajarishlari  lozim
:  suv  fondi  yerlaridagi 
qurilgan  suv  ob’ektlaridan  oqilona  foydalanishlari,  suvni  tejab-tyergab 
sarflash,  suv  fondi  yerlaridagi  suvni  sifatini  yaxshilash,  tiklash  va 
ifloslanishiga  yo‘l  qo‘ymaslik;  suv  fondi  yerlarini  muhofaza  qilish 
maqsadida  iflos  moddalar  aralashib  qolgan  oqindi  suvlarni  suv 
ob’ektlariga  oqizishni  tamomila  to‘xtatish  choralarini  ko‘rishlari;  suv 
fondi  yerlari  hududida  ekologik  vaziyatni  yomonlashuviga  yo‘l 
qo‘ymaslik;  suv  fondi  yerlarini  muhofazalaydigan  ixota,  butazor  va 
boshqa daraxtlarni saqlash; suv fondi yerlarida suvni muhofazalaydigan 
va  boshqa  suv  xo‘jalik  inshootlarini  hamda  texnik  qurilmalarni  soz 
holda tutishlari,  olinayotgan suvni hisob-kitob qilib borishlari; suv fondi 
yerlaridan  fodalanganlik  uchun  yer  solig‘ini  yoki  suv  fondi  yeri  uchun 
ijara  haqini  o‘z  vaqtida  to‘lashi;  boshqa  yerdan  foydalanuvchilar,  yer 
egalari,  yer  uchastkasi  ijarachilari  va  mulkdorlarining  huquqlarini 
buzmasliklari;  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlariga  suv  fondi 
yerlaridan  foydalanish  to‘g‘risidagi  qonun  hujjatlarida  belgilangan 
ma’lumotlar o‘z vaqtida taqdim etishlari; suv fondi yerlarini suv, shamol 
yeroziyasidan saqlash; ushbu kategoriya yerlarini meliorativ, agrotexnik 
va  boshqa  talablarga  javob  berishini  ta’minlash;  suv  fondi  yerlarida 
suvdan  va  yerdan  foydalanuvchilarga  byerilgan  huquqlarining 
buzilishiga,  shuningdek  xo‘jalik  va  tabiat  ob’ektlariga  (yerlar, 
o‘rmonlar,  hayvonot  dunyosi,    foydali  qazilmalarga  va  boshqalarga) 
zarar  yetkazilishiga  yo‘l  qo‘ymasliklari;  davlat  organlari  suv  fondi 
yerlarini  muhofaza  qilish  yuzasidan  respublika  dasturi  va  hududiy 
dasturlar doirasida zarur chora-tadbirlarni ko‘rishlari lozim.  

---

214 
 
Suv  fondi  yerlaridan  foydalanuvchilarning  huquq  va  majburiyatlari 
suv fondi yerlaridan oqilona foydalanishni va ularni muhofaza  qilishni 
ta’minlashga qaratilgan.  
Umuman 
olganda,mamlakatimizda 
suv 
fondi 
yerlaridan 
foydalanish va uni muhofaza qilishda,O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining  2013  yil  24  aprelda  qabul  qilingan  “2013-2017  yillar 
davrida sug‘oriladigan yerlarning meliorativ holatini yanada yaxshilash 
va suv resurslaridan oqilona foydalanish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi
53
 
qarori,  Vazirlar  Mahkamasining  2015  yil  29  avgustdagi  №  255-sonli 
“2015-2018 yillarda  Orolbo‘yi  mintaqasini tiklash va  ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish,Orol  halokatining  oqibatlarini  yengillashtirish  borasidagi 
chora-tadbirlar  kompleks  dasturi  to‘g‘risida”gi  qarori
54
ning  qabul 
qilinganligi  ham  olamshumil  ahamiyatga  ega  bo‘lib  bu  masalada  katta  
ahamiyatga ega bo‘lgan
  
tarixiy   hujjatlardir. 
Zyero,suv  fondi  yerlaridan  foydalanish  va  uni  muhofaza  qilishda 
O‘zbekiston  Respublikasining  Prezidenti  Shavkat  Mirziyoevning 
tashabbusi  bilan
 
amaldagi  qonunchilik,  huquqni  qo‘llash  va  ilg‘or 
xorijiy tajribani tahlil qilish asosida ishlab chiqilgan 2017-2021 yillarda 
O‘zbekiston  Respublikasini  rivojlantirishning  beshta  ustuvor  yo‘nalishi 
bo‘yicha Harakatlar strategiyasi-”
55
 olamshumil ahamiyat kasb etadi. 
Ayniqsa,  2017  yil  10  fevralda  BMTning”Orolbo‘yi  mintaqasi 
uchun  inson  xavfsizligi  bo‘yicha  ko‘p  shyeriklik  fondini  tashkil  qilish 
orqali Orol dengizi fojiasidan zarar ko‘rgan aholining turmush sharoitini 
yaxshilash va mustahkamlash”dasturi amalga oshira boshlanganligi ham 
bu sohadagi katta qo‘yilgan  qadamlardan biridir. 
Shunisi  e’tiborliki,O‘zbekiston  Respublikasining  Prezidenti 
Shavkat Mirziyoev bilan qo‘shni davlatlar rahbarlarining uchrashuv 
chog‘ida 
ham 
transchegaraviy 
daryolardan 
oqilona 
foydalanish,cho‘llanishga  qarshi  kurashish,  atrof-muhitni  muhofaza 
qilish masalalariga alohida e’tibor berilganligi ham muhim ahamiyat 
kasb etadi.
56
 
Davlat rahbarlari tomonidan qabul qilingan bayonotda Orol dengizi 
havzasi  ekotizmini  qayta  tiklash,Orolbo‘yida  ijtimoiy-iqtisodiy  va 
ekologik  holatni  yaxshilash,suv  resurslaridan  oqilona  foydalanish  va 
mintaqada  yuqori  darajada  atrof-muhit  muhofazasini  ta’minlash 
 
53
 O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami.2013 yil,17-(569)-son,223-modda 
54
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami.2015 yil,35-son, 469-modda. 
55
O‘zbekiston  Respublikasining  Prezidenti  Shavkat  Mirziyoevning  2017-2021  yillarda  “O‘zbekiston 
Respublikasini 
yanada 
rivojlantirishning 
beshta 
ustivor 
yo‘nalishi 
bo‘yicha 
Harakatlar 
strategiyasi”http://strat egy.regulation.gov.uz/uz/document/2   
56
O‘zbekiston Turkmaniston-strategik sherik davlatlar.//Xalq so‘zi, 2017 yil 7 mart
 

---

215 
 
masalalariga alohida e’tibor berishliklarini ta’kidladilar.Davlat rahbarlari 
Markaziy  Osiyo  transchegaraviy    daryolarining  hududidagi  suv 
resurslari mintaqa xalqlarining umummilliy boyligi ekanligi hamda o‘n 
millionlab  insonlar  taqdiri,  butun  mintaqa  barqarorligi  va  faravonligi 
mazkur resruslardan adolatli va oqilona foydalanishga bog‘liq ekanligini  
qayd etganliklari ham muhim ahamiyatga  egadir.
57
 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining    2017  yil  4  may,  PQ-
2954-sonli  «2017-2021  yillarda  yer  osti  suvlari  zaxiralaridan  oqilona 
foydalanishni  nazorat  qilish  va  hisobga  olishni  tartibga  solish  chora-
tadbirlari to‘g‘risida»gi
58
 qarori katta ahamiyatga ega bo‘ldi. 
Xususan, 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining   qabul 
qilgan «2017-  2021  yillarda  ichimlik  suvi  ta’minoti  va  kanalizatsiya 
tizimlarini kompleks rivojlantirish hamda modyernizatsiya qilish dasturi 
to‘g‘risida»gi  qarori  hamda“Suv  ob’ektlarini  muhofaza  qilish  tizimini 
yanada  takomillashtirish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”
59
gi  qarorlari  bu 
borada muhim ahamiyatga egadir. 
Shuni  alohida  qayd  etish  lozimki,  bugungi  kunda  yurtimizdagi  69 
ta  shahar,  335  ta  posyolka  va  2902  ta  qishloq  aholi  punkti  aholisining 
ehtiyojlari yer osti suvlari zaxiralari hisobiga qondirilmoqda. 
Respublikamizning  ayrim  hududlarida  yer  yuzasidagi  suvlarni 
chiqarib  tashlash  va  drenaj  tizimlarining  qoniqarsiz  holati,  yer  osti 
suvlari  sathining  intensiv  ko‘tarilishi,  shuningdek,  rejali  tarzda 
gidrogeologik monitoring olib borilmagani oqibatida ayrim shaharlar va 
aholi  punktlarida  yer  osti  suvlari  sathining  yer  yuzasiga  yaqinlashishi 
kuzatilmoqda. 
Ushbu qarorning bajarilishi: